Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Petersburga

CENTRALNE PAŃSTWOWE ARCHIWUM HISTORYCZNE SANKT PETERSBURGA (CGIA SPB)

Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych

Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”

Parafia św. Stanisława

Historia Kościoła Rzymskokatolickiegow Rosji i Polsce w dokumentach Archiwów, bibliotek i muzeów Sankt Petersburga

Zarys – przewodnik

Część 2

Sankt Petersburg – Warszawa 2000

Redaktor Naczelny

Ks. Krzysztof Pożarski

Komitet Redakcyjny:

abp Tadeusz Kondrusiewicz  (honorowy przewodniczący) 

ks. Krzysztof Pożarski (przewodniczący)

s. Katarzyna Antolak ISSM       

s. Adela Popis ISSM        

Redaktorzy: 

Anastazja Szuruchina (ARAN)

Galina Dłużniewska (FIIMK RAN)

Irina Tarasowa (AGMIR)

Jelena Sawielewa (ORiRK BAN)

Jelena Suncowa (CGIA SP)

Jewgeni Żemajtis (OR RNB)

Lew Klimow (AIRI)

Margarita Łuktowa (OR RNB)

Michaił Szkarowski (CGA SPB)

Nadieżda Czerepenina (CGA SPB)

Raisa Wasiliewa (RAIIMK RAN)

Tłumaczenie z języka rosyjskiego – Jadwiga Frołowa

Korekta języka rosyjskiego – Maksim Opalenko

 Wydanie tej książki jest kontynuacją wydawania informatorów ukazujących materiały archiwalne dotyczące Kościoła rzymskokatolickiego w Rosji  i  Polsce znajdujących się w  archiwach, muzeach i bibliotekach  Sankt Petersburga (oprócz RGIA). Informator ten znacznie ułatwi wykorzystywanie ich i pomoże podejmować różne inicjatywy naukowo-badawcze.                                

 ISBN  83-91025-5-1

ISBN  5 –87897-064-3

  Parafia św. Stanisława, 190121, Sankt Petersburg                                                                   

 ul. SojuzaPieczatnikow 22, tel (812) 714 00 71

Spis treści:

Wykaz skrótów             14

Słowo wstępne Prymasa Polski        19

Słowo wstępne Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych      20

Wstęp          21 

  1. Centralne Państwowe Archiwum HistoryczneSankt Petersburga (CGIA SP)   25
  1. Rzymskokatolicka Akademia Duchowna         28
  2. Petersburski Dekanat           32
  3. Kolekcja ksiąg metrykalnych kościołów rzymskokatolickich w Rosji   34
  4. Mohylewskie Archidiecezjalne Seminarium Duchowne        36
  5. Petersburski kościół  św. Katarzyny         36
  6. Szkoła Podstawowa przy petersburskim kościele św. Katarzyny       38
  7. Gimnazjum Żeńskie przy petersburskim kościele św. Katarzyny        38
  8. Petersburskie Gimnazjum Prywatne przy kościele św. Katarzyny      39
  9. Petersburskie Gimnazjum Prywatne przy kościele św. Katarzyny       40
  10. Komisja d/s Zarządzania Gimnazjum im. Siestrzeńcewiczaprzy kościele św. Stanisława         4111.  Wyborski kościół cmentarny Nawiedzenia NMP w Petersburgu        4212.  Kronsztadzki garnizonowy kościół Marynarki Wojennej      42
  1. Kościół  św. Mikołaja w Łudze          42
  2. Szliselburski  kościół rzymskokatolicki            42
  3. Rada Kościelna Jamburskiego Kościoła św. Jana         43
  4. Kościół rzymskokatolicki w Jamburgu          43
  5. Budowa domów, kościołów i kaplic        43 
  1. Dział rękopisów Instytutu Historii Materialnej Kultury  Rosyjskiej Akademii Nauk (RAIIMK RAN)         45
  2. Archiwum Rosyjskiej Akademii Nauk (ARAN)    57         
  3. Archiwum Instytutu Historii Rosyjskiej (AIRI)         67   
  4. Dział Rękopisów  Rosyjskiej Biblioteki  Narodowej (OR   RNB)          85
  5. Oddział rękopisów i rzadkich ksiąg Biblioteki RosyjskiejAkademii Nauk  (ORiRK  BAN). 121
  6.  Rosyjskie Państwowe Archiwum MarynarkiWojennej (RGAWMF         127
  7. Archiwum Państwowego Muzeum Historii Religii (AGMIR)         131
  8. Fotoarchiwum Instytutu Historii Materialnej Kultury  Rosyjskiej Akademii Nauk (FIIMK RAN)            137
  9. Centralne Państwowe Archiwum Kinofotofonodokumentów Sankt Petersburga(GWKFFD)         157
  10. Centralne Państwowe Archiwum Sankt Petersburga (CGA SPB)            165 

A.  Wykaz zespołów archiwalnych 

  1. Terenowe organy władzy państwowej         169
  2. Organy władz rejonowych Sankt Petersburga (Leningradu)   170
  3. Organy władz miejskich Obwodu Leningradzkieg       172
  4. Organy władz powiatowych i gminnych Guberni Leningradzkiej      172
  5. Organy zarządzania administracyjnego i spraw wewnętrznych      173
  6. Działy administracyjne        175
  7. Rady do spraw religii          176
  8. Organy Narodowościowe i stosunków zagranicznych     177
  9. Organizacje wojskowe         178
  10. Urzędy finansowe      178
  11. Organy zarządzania i gospodarki komunalnej       178
  12. Organy zarządzania i urzędy oświaty narodowej, nauki i archiwistyki    180 B.  Historia kościołów i kaplic na Północnym-zachodzie Rosji (1917-45)         181             Piotrograd (Leningrad)
  1. Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej         182 
  2. Kościół Wniebowzięcia NMP           186
  3. Kościół św. Stanisława, biskupa         189
  4. Kościół Matki Boskiej Lurdzkiej          191
  5. Kościół Najśw. Serca Pana Jezusa           193
  6. Kościół Nawiedzenia NMP           195
  7. Kościół Zesłania Ducha św. .           197
  8. Kościół św. Franciszka z Asyżu       199
  9. Kościół św. Aleksego          200
  10. Kościół św. Bonifacego         201  
  11. Kościół św. Wincentego a Paulo          203
  12. Kościół Najśw. Maryi Panny         204
  13. Kościół św. Jana Chrzciciela            205
  14. Kościół św. Kazimierza           206
  15. Kaplica Podwyższenia Krzyża świętego        208
  16. Kaplica św. Jana Kantego           209
  17. Kaplica Niepokalanego Poczęcia…          210
  18. Kaplica Niepokalanego Serca Maryi         211
  19. Kaplica św. Kazimierza      212
  20. Kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP      213
  21. Kaplica Chrystusa Zbawiciela          214
  22. Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej        215
  23. Kaplica Najśw. Maryi Panny           216
  24. Kaplica św. Józefa            216
  25. Kaplica Matki Boskiej Ostrobramskiej      217
  26. Kaplica przy 2-m Korpusie Kadetów Piotra Wielkiego         217
  27. Kaplica domowa na ul. Raznoczinnaja 15         217               Gubernia Piotrogradzka (Leningradzka)
  1. Kościół św. Aleksego (Peterhof)          218
  2. Kościół Podwyższenia Krzyża świętego (Szlisselburg)      218
  3. Kościół NMP z Góry Karmel (Gatczyna)          219
  4. Kościół św. Jana Chrzciciela  (Carskoje Sieło)          220
  5. Kościół św. Mikołaja Cudotwórcy (Ługa)      222
  6. Kościół św. Jana Nepomucena (Jamburg)          223
  7. Kościół św. app. Piotra i Pawła (Kołpino)        224
  8. Kościół św. app. Piotra i Pawła (Kronsztad)          226
  9. Kościół Najśw. Serca Jezusa ( Siewiernoje)          227
  10. Kaplica Chrystusa Zbawiciela (Gatczyna)          228
  11. Kaplica św. Józefa (Osiedle Wyrica)          229
  12. Kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP  (Osiedle Ust Iżora)         230
  13. Kaplica św. Piotra (Osiedle Siwierskij)          230
  14. Kaplica (kościół)  w Osiedlu Władimirowka         231
  15. Kaplica  w Osiedlu Krasnyj Bor         231
  16. Kaplica (kościół) na cmentarzu w Kronsztacie         231
  17. Kaplica przy przytułku „Marianum w Siestroriecku        232               Gubernia Pskowska
  1. Kościół świętej Trójcy (Psków)          232
  2. Kościół św. Antoniego Padewskiego (Wielikie Łuki)           233
  3. Kościół w Dnie           233
  4. Kaplica w Opoczka         234
  5. Kaplica w Ostrowie           234
  6. Kaplica w Porchowie            325             Gubernia Nowgorodzka
  1. Kościół św. app. Piotra i Pawła (Nowogród Wielki)        236
  2. Kaplica św. Trójcy (Stara Russa)       236
  3. Kaplica Matki Boskiej Ostrobramskiej (Czudowo)      237
  4. Kaplica w Borowiczach ..          237

C.   Wykaz niektórych dokumentów znajdujących się w CGA SPb          237

Archiwum Zarządu Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej dla Sankt Petersburga  i Obwodu Leningradzkiego (Archiwum UFSK SPb)           243

ANEKSY:

1.   Prześladowania Kościoła rzymskokatolickiego na Północnym- Zachodzie Rosji(1917-1945 r.)       246   

2.   Biskupi i kapłani – męczennicy  za wiarę  w  ZSSR         274

3.   Biskupi – absolwenci  Akademii Duchownej w  Petersburgu          296    

История Римско-католической Церкви в России и Польше в документах архивов, библиотек и музеев Санкт-Петербурга         301

Содержание        303

Indeks osób duchownych      577

Indeks urzędów i instytucji kościelnych        581

Bibliografia           621

4.  Dokumentacja fotograficzna       644


 W informatorze została częściowo zachowana nomenklatura archiwalna używana w archiwach rosyjskich i tak: fond (f.) oznacza zespół archiwalnyopis (op.) – inwentarz, dzieło – sygnaturę, a list – kartę


NACZELNA DYREKCJA ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH

Warszawa. 12.12.1999 r.

Opublikowanie w roku 1999 zbioru dokumentów zatytułowanego «Historia Kościoła Rzymskokatolickiego w Imperium Rosyjskim (XVIII-XX w.) w dokumentach Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historycznego» przygotowanego dzięki staraniom ks. Krzysztofa Pożarskiego, proboszcza parafii św. Stanisława w Sankt Petersburgu, stało się ważnym wydarzeniem. W ten to bowiem sposób otrzymaliśmy możliwość zapoznania się z nadzwyczaj ważną problematyką – losami Kościoła rzymskokatolickiego w Rosji,  które udokumentowane zostały w zbiorach Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historycznego w Sankt Petersburgu. Dzieło to otrzymuje obecnie swą kontynuację w postaci kolejnego tomu, obejmującego tym razem źródła przechowywane w 12 archiwach Petersburga, miasta będącego byłą stolicą Imperium Rosyjskiego.

Pragnę wyrazić głębokie zadowolenie, że tom ten wydawany jest wspólnie przez parafię św. Stanisława i Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, którą ks. Krzysztof Pożarski zaprosił do współpracy w tym ważnym dziele dokumentowania losów Kościoła w Rosji. Cieszymy się, że tym samym możemy w szerszym niż dotąd zakresie przyczyniać się do odkrywania i szerokiego udostępniania źródeł do niezwykle ważnej a mało, lub zupełnie  nieznanej problematyki, łączącej się ściśle z dziejami narodu polskiego.

To wielkie dzieło, które zgodnie z naszymi wspólnymi zamierzeniami będzie kontynuowane w postaci dalszych tomów, uzyskało honorowy patronat ze strony abpa Tadeusza Kondrusiewicza, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Rosji.

Ukazuje się ono w momencie bardzo szczególnym, w chwili konsekracji kościoła Niepokalanego Poczęcia w Moskwie, wzniesionego dzięki ofiarności i staraniom Polaków. Z ufnością i wiarą przyjąć można, że otwiera to nową epoką w dziejach Kościoła rzymskokatolickiego w tej części Europy – epokę, w której pełnić on będzie w sposób niezakłócony swą misję, a historycy i archiwiści zajmować się będą jego dziejami nie tylko natrafiając na utrudnienia w dostępie do źródeł, ale nawet otrzymując do ręki ten i kolejne tomy, w ramach serii wydawniczej zapoczątkowanej przez ks. Krzysztofa Pożarskiego.

Prof. dr hab. Daria Nałęcz                                                                  Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych

Wstęp

Niniejszy zarys-przewodnik, w odróżnieniu od poprzedniego wydania powstałego na podstawie jednego tylko archiwum – Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historycznego (RGIA)[1],zawiera różnorodne archiwalne materiały dotyczące historii Kościoła rzymskokatolickiego na ziemiach polskich, jak i w byłym Imperium Rosyjskim, a przechowywane w 12 innych archiwach, bibliotekach i muzeach Sankt Petersburga.

Najcenniejszym zbiorem archiwaliów dotyczących historii Kościoła rzymskokatolickiego są fondy (zespoły) w Centralnym Państwowym Archiwum Sankt Petersburga (CGIA SP) – jednej z większych przechowalni dokumentów w Rosji. W fondach tych zebrane są nie tylko dokumenty Petersburskiego Dekanatu i Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego, ale również archiwalia licznych kościołów działających na terytorium Rosji.

Szczególną uwagę należy zwrócić na kolekcję ksiąg metrykalnych stanowiących samodzielny fond  CGIA Sankt Petersburga.  Kolekcja zawiera księgi metrykalne takich m.in. kościołów jak: Władywostoku, Tobolska, Krasnojarska, Połtawy, Moskwy, Riazania, Jarosława, Ufy, ArchangielskaKurska (1899-1917 r.). Zawarte w nich wpisy metrykalne stanowią wspaniałe źródło dla ustalania rodowodów i studiowania życiorysów poszczególnych osób, dla przeprowadzenia historyczno-statystycznych badań ludności katolickiej zarówno Petersburga, jak i innych miast Rosji. Kolekcja ksiąg metrykalnych, a także inne bogate materiały wspomnianego archiwum, do tej pory nie były wykorzystywane jako pierwoźródło.

Po to, by lepiej zrozumieć, jaką rolę odgrywał Kościół rzymskokatolicki w życiu wielu pokoleń Polaków, wystarczy powiedzieć, że w samym tylko Petersburgu do 1917 roku istniały 23 kościoły katolickie i kaplice.  Było wiele szkół, zarówno duchownych, jak i ogólnokształcących, przytułków dla biednych dzieci, katolickich towarzystw dobroczynności i towarzystw pedagogicznych. Materiały dokumentalne świadczące o ich działalności prezentowane są przez liczne fondy CGIA i oczekują swych badaczy.

Wielkie znaczenie ma również znajdujący się w Archiwum Instytutu Historii Rosyjskiej (Sankt Petersburska Filia Rosyjskiej Akademii Nauk) (AIRI),zespół fondów dotyczących Kościoła rzymskokatolickiego. Szczególną wartość posiadają dokumenty pochodzące z kancelarii papieskiej od 1110 do 1914 roku, wśród których wyróżnia się kolekcja zawierająca ponad 500 bulli papieskich. W archiwum przechowywane są również kopie różnych aktów i listów królewskich, listy różnych osób zarówno duchownych, kulturalnych, jak i politycznych.  Ważny rozdział archiwum stanowią materiały historyczne dotyczące zakonu jezuitów, czy też fragmenty rękopisów o treści teologicznej.

Wyjątkowo cenne źródła archiwalne, odzwierciedlające kształtowanie się i rozwój Kościoła katolickiego w Rosji i w Polsce, zostały zgromadzone w różnorodnych fondach w Historycznego Rosyjskiego Państwowego Archiwum Marynarki Wojennej (RGAWMF), w Archiwum Rosyjskiej Akademii Nauk (Sankt Petersburska Filia) (ARAN) oraz w Archiwum Państwowego Muzeum Historii Religii (AGMIR). Większość z nich – to mało znane i oryginalne dokumenty, które do tej pory nie były wprowadzone w obieg naukowy przez archiwistów i historyków obu państw.

W określonej mierze dotyczy to rękopiśmiennych i drukowanych materiałów, odnoszących się bezpośrednio do historii mohylewskiej metropolii i jej pierwszego metropolity St. Siestrzeńcewicza-Bohusza, autora szeregu dokumentów kościelnych i dzieł historycznych, przechowywanych w Oddziale rękopisów i rzadkich ksiągBiblioteki Akademii Nauk (ORiRK  BAN).     Największa biblioteka naukowa Rosji dysponuje również ciekawymi i mało spotykanymi dokumentami, związanymi z historią Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Wilnie (1833-1842) i w Petersburgu (1842-1 927) i jej biblioteką, liczącą ponad 45 tys. tomów.

W petersburskich archiwach znajduje się kilka tysięcy zdjęć fotograficznych dotyczących historii Kościoła katolickiego w Imperium Rosyjskim (w tym kościołów, Akademii Duchownej i Seminarium Duchownego w Sankt Petersburgu, duchowieństwa katolickiego) m.in. w Centralnym Państwowym Archiwum Kinofotofonodokumentów Sankt Petersburga (GWKFFD) i w Fotoarchiwum Instytutu Historii Kultury Materialnej Rosyjskiej Akademii Nauk(Fotoarchiwum FIIMK RAN).  Wyjawienie ich wszystkich potrzebuje dłuższego okresu czasu, dlatego tylko część z nich została ukazana w tym przewodniku.

Niezwykle ciekawe i przejmujące są zbiory dokumentów w Centralnym Państwowym Archiwum Sankt Petersburga (CGA SPB) dotyczące prześladowania przez bolszewików i aparat stalinowski Kościoła rzymskokatolickiego na Północnym-zachodzie Rosji po 1917 roku. Archiwalia te pokazują jak w systematyczny sposób, krok za krokiem, poprzez sowiecki aparat administracyjny w ciągu kilkunastu lat praktycznie zniszczono kwitnący kiedyś na tych ziemiach Kościół katolicki.  Dokumenty tegoż archiwum zostały udostępnione historykom zaledwie przed kilkoma laty, gdy został z nich zdjęty znak tajności. Obecnie można korzystać z takich archiwaliów do 1992 roku.

W związku z tym, że dostęp do archiwum Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej dla Sankt Petersburga i Obwodu Leningradzkiego (Archiwum UFSK SPb) jest bardzo utrudniony, dlatego też w tym przewodniku zawarty jest wykaz tylko 23 archiwalno-śledczych akt dotyczących duchowieństwa i wiernych Kościoła katolickiego, a które zostały udostępnione, z różnych przyczyn osobom zainteresowanym tym materiałem.

Ponieważ dzieje prześladowań Kościoła na Północnym-zachodzie Rosji są mało znane, w informatorze zamieszczony został również obszerny artykuł napisany przez pracownika naukowego CGF SPb – Nadieżdę Czerepeninę. Poza tym ta książka poświęcona jest biskupom i kapłanom, którym dane było żyć w czasie terroru stalinowskiego i ten artykuł dobrze ukazuje ducha tych czasów.

W związku z Wielkim Jubileuszem 2000 roku i wezwaniem Jana Pawła II że Na szczególną pamięć zasługuje martyrologium kapłanów w łagrach syberyjskich czy innych na terenie Związku Sowieckiego”[2]oraz że „«W naszym stuleciu wrócili męczennicy». A są to często męczennicy nieznani, jak gdyby «nieznani żołnierze» wielkiej sprawy Bożej. Jeśli jest to możliwe, ich świadectwa nie powinny zostać zapomniane w Kościele” [3] w informatorze zostało umieszczonych prawie 326 nazwisk biskupów i kapłanów wraz z krótką informacją o ich życiu i męczeństwie.

Charakterystyka archiwów opiera się na zasadzie wziętej za podstawę w I części przewodnika i zawiera dane informacyjne, wiadomości historyczne i krótkie notatki dotyczące składu i treści przechowywanych dokumentów.

Dane informacyjne składają się z pełnej nazwy instytucji i jej krótkiej abrewiacji, adresu pocztowego, telefonów instytucji. Podana jest ilość przechowywanych fondów i jednostek przechowywania, pierwsza i ostatnia data dokumentów.

Informacja historyczna zawiera krótką wiadomość o utworzeniu archiwum, albo specjalistycznej podgrupy strukturalnej dla przechowywania archiwalnych (rękopiśmiennych) dokumentów w jej składzie. Notatki dotyczące składu i treści dokumentów archiwów (oddziałów bibliotek i muzeów) ułożona jest z uwzględnieniem specyfiki ich przechowywania.  W szeregu przypadków brak jest wskazówek numerów opisów i ilości jednostek przechowywania w związku z tym, że ewidencja i opis naukowy fondów zawierających polskie materiały nie zostały zakończone.

Podczas pracy nad drugą częścią informatora autorzy zetknęli się z okolicznościami nie zależnymi od nich: remont pomieszczeń CGIA SP i związany z nim brak dostępu do szeregu fondów archiwalnych, co niestety nie pozwoliło w pełni przedstawić treść i skład dokumentów. Dlatego też opis ich został częściowo dokonany według materiałów pomocniczych o charakterze naukowo-informacyjnym: spisów, katalogów, itd.

Do przewodnika załączone zostały dwa indeksy pomocnicze: indeks osób duchownych oraz indeks instytucji kościelnych i religijnych.

Została również zamieszczona bibliografia dotycząca prześladowań Kościoła katolickiego w Rosji sowieckiej, która wraz z bibliografią publikacji związanych z historią Kościoła rzymskokatolickiego w imperium rosyjskim (opublikowaną w poprzedniej części), ułatwi w wielu przypadkach poszukiwanie niezbędnej informacji i danych dotyczących problemu, który wywołał zainteresowanie.

Ujawnienie i przebadanie materiałów dokumentalnych dotyczących historii Kościoła w archiwach Sankt Petersburga dalekie są od swego zakończenia.  Mam nadzieję, że ukazanie się niniejszego przewodnika będzie sprzyjało aktywizacji tej pracy w przyszłości i pomoże lepiej zrozumieć początki i historię Kościoła katolickiego w Rosji. 

 I na koniec, chciałbym serdecznie podziękować wszystkim pracownikom naukowym archiwów, bibliotek i muzeów Sankt Petersburga za ofiarny wysiłek włożony w opracowanie materiałów historycznych dotyczących Kościoła rzymskokatolickiego. To dzięki ich pracy mógł ukazać się ten informator.

Składam wyrazy podziękowania:

Nadziei Czerepeninej i Michałowi Szkarowskiemu z Centralnego Państwowego Archiwum Sankt Petersburga;

Helenie Suncowej zCentralnego Państwowego Archiwum Historycznego Sankt Petersburga;

Anastazji Szuruchinej z Sankt Petersburskiego Odziału Archiwum Rosyjskiej Akademii Nauk;              

Helenie Sawielewej z Oddziału rękopisów i rzadkich ksiąg Biblioteki

Rosyjskiej Akademii Nauk; 

Margaricie Łuktowej i Eugeniuszowi Żemajtisowi z Działu Rękopisów   Rosyjskiej Biblioteki  Narodowej;

Lwu Klimowowi z Archiwum Instytutu Historii Rosyjskiej, Sankt Petersburskiego Oddziału Rosyjskiej Akademii Nauk;

Irinie Tarasowej z Archiwum Państwowego Muzeum Historii Religii;

Galinie Dłużniewskiej z Fotoarchiwum Instytutu Historii Materialnej Kultury Rosyjskiej Akademi Nauk 

i Raisie Wasilewej z Działu rękopisów Instytutu Historii Materialnej Kultury Rosyjskiej Akademii Nauk

Ks. Krzysztof Pożarski

Proboszcz parafii św. Stanisława, biskupa w Sankt Petersburgu


CENTRALNE PAŃSTWOWE ARCHIWUM HISTORYCZNE SANKT  PETERSBURGA (CGIA SP)

190121,   Sankt Petersburg

 ul. Pskowskaja 18

tel. (812) 219 78 68,  219 70 29

Charakterystyka dokumentów:

2 100 zespołów arch., około 2 mln jed. arch.

(XVIII w.- 1930-te lata)

CGIA Sankt Petersburga jest jednym z największych archiwów Rosji. Zebrane są w nim dokumenty powstałe w rezultacie działalności administracyjnych, stanowych i innych instytucji, przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, kolei, żeglugi parowej, poczt i telegrafów, uczelni wyższych, instytutów naukowych, szkół zawodowych, gimnazjów, towarzystw naukowych, oświatowych i artystycznych, wydawnictw i redakcji, instytucji kultu religijnego, organizacji politycznych Sankt Petersburga i  Guberni Petersburskiej.

W archiwum przechowywane są fondy osobiste znanych działaczy minionych lat, a także materiały dokumentalne, odzwierciedlające rolę Rosji w podboju narodów słowiańskich (Ukrainy, Białorusi, Polski) i walce ich o swoją niepodległość. Ze względu na pozycję miasta stołecznego zajmowaną przez Petersburg, szereg fondów archiwum posiada znaczenie ogólnorosyjskie.

Dokumenty dotyczące historii Kościoła rzymskokatolickiego

Dokumenty dotyczące historii Kościoła rzymskokatolickiego znajdują się w wielu fondach CGIA.  Najpełniej przedstawione są one w dziesięciu samodzielnych fondach, odzwierciedlających daną tematykę.  Należy zaliczyć do nich:

f. 1822  Petersburski Dekanat (1824-1918); dekrety i zarządzenia Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego; raporty dziekanów i proboszczów, ich korespondencja, dzienniki odbiorcze; księgi metrykalne kościołów petersburskich z okresu 1826-1918 r.;

f. 347  Petersburski kościół św. Katarzyny (1746-1923); dekrety Mohylewskiego Rzymskokatolickiego Konsystorza Duchownego z różnych lat   (jęz. łaciński i rosyjski); księgi metrykalne z różnych lat (jęz.rosyjski i polski), księgi metrykalne o ochrzczonych z różnych lat(jęz. łaciński,   1768-1889   i  1919.),  księgi zawarcia związku małżeńskiego (1818-1916), księgizmarłych (1859-1917), świadectwa chrztu, ślubu, śmierci wydane różnym osobom w różnych latach, świadectwa o śmierci (1903-1919), księgi zapisów urodzonych (1919), zmarłych (1923) i zawierających związek małżeński (1919-1923 r.), „rewizje” małżeńskie (1918-1923);

f. 2008  Szliselburski kościół (1915-1918) – księga zapisów urodzonych w 1915 r., księga zapisów osób, które zawarły związek małżeński w 1915 r., „rewizje” małżeńskie z 1918 r. ;

f. 1922  Kronsztadzki rzymskokatolicki kościół Marynarki Wojennej (1917-1919) – dzienniki wypisów z ksiąg metrykalnych (1917-1919);

f. 1921  Wyborski rzymskokatolicki kościół cmentarny w Sankt Petersburgu (1887-1892) – dzienniki wypisów z ksiąg metrykalnych (1887-1893; 1898-1903);

f. 1957  Kościół w Jamburgu (1900-1918) – umowy, opodatkowania, okólniki  i korespondencja z  zarządzającym mohylewską archidiecezją i Jamburskim  Ziemskim Urzędem Powiatowym d/s Rozmaitych (1900-1918), dekrety Mohylewskiego  Rzymskokatolickiego Konsystorzu Duchownego, korespondencja  z hierarchią kościelną odnośnie obsady personalnej;

f. 233     Szkoła Podstawowa przy Piotrogradzkim kościele św. Katarzyny (1877-1918) – dzienniki klasowe z różnych lat, księgi zbiorcze (przybywanie uczniów, opłata za naukę, przejście z klasy do klasy), listy uczniów,  wykazy ocen z różnych lat,  protokoły posiedzeń  Rady Pedagogicznej (1097-1914);

f. 234  Gimnazjum Żeńskie przy Piotrogradzkim kościele rzymskokatolickim św. Katarzyny (1812-1918) – dzienniki rady pedagogicznej, dzienniki klasowe, wykazy postępów w nauce, listy wykładowców i uczennic.

f.  235 Prywatne Gimnazjum Męskie przy Piotrogradzkim kościele rzymskokatolickim św. Katarzyny (1812-1918) – protokoły rady pedagogicznej i rady opiekuńczej, dzienniki klasowe z różnych lat, listy uczniów, wykazy ocen. 

f.  236   Zarządzanie majątkiem kościoła rzymskokatolickiego pod wezwaniem św. Katarzyny (1837-1917) – dokumenty finansowe dotyczące kosztów utrzymania budynku kościelnego, duchowieństwa, szkół; dane o podręcznikach i regulaminie wewnętrznym szkół, o opłacie za naukę i o składzie osobowym ciała pedagogicznego.

f. 1949  Komisja d/s zarządzania Szkołą Parafialną im. Siestrzeńcewicza  przy kościele św. Stanisława (1827-1910) – korespondencja dotycząca organizacji szkoły, dzienniki posiedzeń komisji, sprawozdania, programy.

f.  46  Rzymskokatolicka Akademia Duchowna (1719,1796-1918) – dekrety rzymskokatolickiego kolegium duchownego, dzienniki posiedzeń rady, przeglądy wykładów, listy wychowanków, dyplomy, dysertacje, akta osobiste profesorów.

Inną grupę materiałów o Kościele rzymskokatolickim stanowią zespoły sowieckich instytucji państwowych.

Wśród nich – f.  569  Kancelaria Piotrogradzkiego Gubernatora Miasta (1871-1917), przechowująca sprawozdania o stanie diecezji rzymskokatolickiej, korespondencję dotyczącą stanu budynków kościelnych, akta ich lustracji, sprawozdania z budowy obiektów kościelnych i ich stanie majątkowym, w tym również dokumenty o Rzymskokatolickim Towarzystwie Dobroczynności  petersburskiego kościoła katolickiego św. Katarzyny (towarzystwo założone w 1884 r.) – korespondencja dotycząca zatwierdzenia statutów, materiały o działalności organizacji.

f.  287  Piotrogradzkie Specjalne Biuro Registracyjne (1906-1917) zawiera informacje o Towarzystwie Wspomożenia Ubogim Rodzinom Polaków (1915-1917) i związkach towarzystwa z Kościołem rzymskokatolickim, a także o stowarzyszeniu „Kółko Dobroczyńców Ubogich Dzieci Wiary Rzymskokatolickiej w Sankt Petersburgu”  (1910-1916).

Dokumenty o szkołach przy kościołach rzymskokatolickich, a także informacje o statucie i członkach Katolickiego Towarzystwa Pedagogicznego, o bezpłatnej szkole katolickiej przy tym towarzystwie i składzie grona pedagogicznego (1908 r.) przechowywane są w zespole f.  139 – Kancelaria Kuratora Petersburskiego Okręgu Szkolnego.

W częściowym odtworzeniu historii działalności Kościoła rzymskokatolickiego w Rosji pomogą dokumenty wielu innych zespołów (administracyjnych, budowlanych, organów władzy terenowej), przechowywanych w CGIA  SPb.

1.RZYMSKOKATOLICKA AKADEMIA DUCHOWNA

f. 46 – 2102  jed. arch. (1799-1918)

Poprzedniczką Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej była Akademia Wileńska, założona w 1579 r. na bazie kolegium jezuickiego  i  zarządzana przez zakon jezuitów do momentu jego  likwidacji w 1773 r.  Po tym fakcie Akademię Wileńską nazwano Szkołą  Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego i oddano ją pod zarządzanie  Komisji Wychowania Społecznego  Królestwa Polskiego. Na mocy Dekretu Imiennego z dn. 4 kwietnia  1803 r.  Szkoła Główna  została przekształcona w  Imperatorski Uniwersytet Wileński.

W dniu 18 lipca 1803 r. na mocy Dekretu danego rządzącemu  Senatowi przy Uniwersytecie Wileńskim zostało założone  Seminarium Główne dla duchowieństwa wiary rzymskokatolickiej. Seminarium było utworzone według życzenia duchowieństwa katolickiego dla dziewięciu diecezji: trzech unickich  i sześciu katolickich. Na mocy dekretu Kolegium Rzymskokatolickiemu polecano wybrać w Wilnie dom dla seminarium.  Rektorowi Uniwersytetu Wileńskiego   zalecano  zorganizowanie Komitetu  składającego się z  profesorów wydziału teologicznego uniwersytetu,  członków Wileńskiej Kapituły Katedralnej i prałata unitów, dla zredagowania statutu  seminarium.  Zgodnie ze statutem każdy biskup  ze swej diecezji kierował do seminarium najzdolniejszych kleryków.  Trzecia część absolwentów seminarium zostawała na Uniwersytecie Wileńskim  dla dalszego doskonalenia, pozostałych skierowywano  do różnych diecezji na niższe stanowiska duchowne. W 1832 r. Uniwersytet Wileński został zamknięty.  Z Seminarium Głównego i  fakultetu teologicznego uniwersytetu na mocy Dekretu Imperatora Mikołaja I z dn. 1 lipca 1833 r. w Wilnie założona została wyższa  rzymskokatolicka  szkoła  teologiczna  pod  nazwą  „Rzymskokatolicka  Akademia  Duchowna”.

Na mocy tegoż dekretu do akademii przyłączono istniejące osobno seminarium diecezjalne i  nowo założony  wydział dla kleryków wyznania katolicko ormiańskiego.  Na czele Akademii stanęło Rzymskokatolickie Kolegium Duchowne.

W 1839 r. Akademia otrzymała prawo nadawania tytułów  naukowych:  studenta, kandydata, magistra i doktora teologii lub prawa kanonicznego.

Na  mocy Dekretu z dn. 23 lutego 1842 r.  Akademia była przeniesiona z Wilna do Petersburga. Do  Petersburga przeniesiono również zarząd  Akademii Wileńskiej.  Przywieziono  tu także podręczniki,  naczynia kuchenne, nakrycia stołowe, bieliznę,  sprzęt kościelny.  Część archiwalnych i  bieżących dokumentów  (dieł) zarządu i administracji Akademii  też została zabrana do stolicy.

W Petersburgu  Akademia początkowo mieściła się w domu wynajętym u kupca Łokotnikowa,  w Moskiewskiej części między  ul.  Iwanowskoj  i Griaznoj.  W  1844 r. na 1 linii Wasiljewskowo  Ostrowa  dla Akademii zbudowano nowy gmach (dom 52),  w którym rozmieszczono  wychowanków, część duchowieństwa i wykładowców.

Przeniesiona do stolicy Akademia otrzymała nową nazwę:  Sankt Petersburska  Rzymskokatolicka   Akademia   Duchowna,  a  od  1868 r.  nosiła  miano  imperatorskiej.

Dla bezpośredniego kierowania działalnością Akademii utworzono zarząd pod przewodnictwem rektora.  Do zarządu wchodzili: profesorowie duchowni, z  których  grona  wyznaczano   inspektora   i  ekonoma, a  także  po   dwóch  członków  od  duchowieństwa i wykładowców.  Skład zarządu był mianowany przez Rzymskokatolickie Kolegium Duchowne  i  utwierdzany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.  Pozostali wykładowcy Akademii uczestniczyli w posiedzeniach zarządu  z  prawem  głosu doradczego.  Zarządowi Petersburskiej Akademii Duchownej podporządkowane były zarządy wszystkich istniejących  w imperium  seminariów diecezjalnych.

Po założeniu Akademii na jej utrzymanie wydzielano corocznie ok. 42 tys. rubli,  z tego 15 tys. rubli  dawało Kolegium,  a pozostałą część sumy – państwowy urząd skarbowy. Ogółem Akademia dysponowała corocznie środkami w sumie ponad 100 tys. rubli, na którą składały się, oprócz wspomnianych 42 tys. rubli, zaległości podatkowe poprzednich lat,  podatki  opłacane przez klasztory i środki pieniężne z majątków ziemskich.

Do Akademii przyjmowane były osoby, które ukończyły seminaria diecezjalne  w wieku od 20 do 30 lat.  Ilość osób przyjmowanych, regulowana i określana przez Kolegium Duchowne, była współmierna do wielkości diecezji,  z których te osoby przybywały.  Wolnych słuchaczy nie dopuszczano.

Według składu socjalnego większość w Akademii przedstawiały dzieci szlachty z guberni zachodnich. Studiowały tu także dzieci mieszczan i chłopów, 66% z nich stanowili Polacy, do 23% – Litwini, do 6% – Białorusini i do 5% – Łotysze.  Obcokrajowcy stanowili nieznaczną część wychowanków.

Po zlikwidowaniu na polecenie cara w 1867 r. Warszawskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej – Akademia Petersburska stała się jedyną  w imperium wyższą uczelnią duchowną.  Wzorowi wychowankowie Akademii Warszawskiej otrzymali prawo kontynuowania  studiów  w Petersburgu.  Do Akademii w Petersburgu  zaczęli przybywać  wychowankowie  diecezjalnych  seminariów  duchownych  Królestwa Polskiego.

Gmach  Akademii na  Wasiljewskim Ostrowie  był  przewidziany dla 40 studentów.  Po przyłączeniu Akademii Warszawskiej stan  wychowanków powiększył się do 50 osób.  Na polecenie Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego  z 17 maja   1867 r.  dla Akademii  nabyto  sąsiadujący z nią dom.   W nowo kupionym domu  rozlokowano urzędników kancelarii akademickiej.  Do 1916 r. ilość studentów  zwiększyła się do 80 osób,   co było związane z  napływem  uciekinierów-wychowanków seminariów diecezjalnych guberni zachodnich w czasie I wojny światowej.

Studia w Akademii do 1839 r. były trzyletnie, a od 1839 r. – czteroletnie.  Wzrost liczby studentów  (szczególnie w 1916 r.)  powodował wzrost  liczby wykładowców. Przedmioty wykładane na  Akademii   dzieliły się na:  główne (Pismo święte, przedmioty teologiczne), dodatkowe (prawo kanoniczne, historia Kościoła, homiletyka, praktyczna i teoretyczna filozofia moralna, łacina, historia literatury rosyjskiej i in.) i pomocnicze, do których zaliczano wszystkie pozostałe przedmioty przewidziane przez statut.

Wychowankowie Akademii, którzy ukończyli czteroletnie studia z bardzo dobrym wynikiem i na wysokim poziomie przedstawili  pracę pisemną na zadany temat,  otrzymywali tytuł  kandydata nauk teologicznych.  O tytuł doktora nauk teologicznych mogli starać się tylko ci,  którzy  przedstawili  dysertację (napisaną po łacinie i po polsku) świadczącą o posiadaniu głębokiej wiedzy.  Tematy rozpraw doktorskich  nosiły w większości charakter teologiczny, niekiedy jednak wybierano tematy  z dziedziny literatury i  filozofii.

Wychowanków,  którzy ukończyli studia w Akademii Duchownej,  naznaczano na kierownicze stanowiska  w diecezjach,  kierowano na służbę do parafii, a także na stanowiska wykładowców i nauczycieli religii.

Po rewolucji 1917 r.  Rzymskokatolicka Akademia Duchowna  istniała jeszcze przez jakiś czas, ale już pod zarządem  Narkomprosa (Ludowego Komisariatu Oświaty).  Nieco później,  na podstawie dekretów o oddzieleniu Kościoła od państwa i szkoły od  Kościoła z dn. 28 stycznia 1918 r.  i  instrukcji dotyczącej spraw związanych  z wprowadzeniem tych dekretów  z dn. 19 czerwca 1923 r., wszystkie stowarzyszenia  i uczelnie religijne  były pozbawione subsydiów  ze  strony  państwa  i  straciły status   osoby prawnej.

Przechowywany w archiwum fond Piotrogradzkiej  Rzymskokatolickiej  Akademii Duchownej  (Nr 46) przedstawiony jest dokumentalnie w stosunkowo pełnym zakresie. Materiały obejmują okres od 1802 do 1918 r.  i mówią o  wszystkich  podstawowych momentach działalności Akademii w tym okresie.  Dokumenty  wileńskiego okresu  Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej  przedstawione są w większości  w jęz. łacińskim i  jęz. polskim., a  petersburskiego –  w jęz. rosyjskim i polskim.

  1. 46,  opis  Nr 1 – 1548 jed. arch.  (1833 – 1918)Dekrety i manifesty (1843-1856), listy papieży, dekrety Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego (1845–1857, 1870); dzienniki posiedzeń, narad, zarządu, konferencji; polecenia metropolity, instrukcje i zarządzenia;  materiały o przeniesieniu się Akademii z Wilna do Sankt Petersburga, o jej urządzaniu się w stolicy, o budowie nowego gmachu, remoncie i rekonstrukcji;  spisy inwentarzowe mienia i pomieszczeń,  korespondencja, kosztorysy,   księgi ewidencyjne i sprawozdania finansowe o wydatkowaniu środków pieniężnych  wydzielanych na utrzymanie Akademii. Statut i etaty Akademii (1843), materiały dotyczące zmian w statucie (1884–1885, 1909–1910) z uwagami biskupów diecezjalnych.  Programy nauczania i programy egzaminacyjne, plany zajęć, przeglądy wykładów, listy wychowanków,  korespondencja dotycząca wstępujących na uczelnię,  zwolnionych, nagradzanych   i  tych, którzy ukończyli studia;  o wysyłanych za granicę w celu doskonalenia wiedzy;  materiały o egzaminach, sprawowaniu,  osiągnięciach wychowanków; o święceniach kapłańskich; świadectwa i korespondencja dotycząca wychowanków z Królestwa Polskiego (1873–1895);  prace dyplomowe,  dysertacje,  notatki  wychowanków;  materiały o ubieganiu się (i o ubiegającychsię) ostopień naukowy, o wydaniu patentów,  atestacji,  świadectw  na stopnie naukowe; materiały o zmianach w przepisach dotyczących nadawania stopni naukowych (1890 –1909).Akta personalne i karty przebiegu służby profesorów  (w tym: A. Baczeńskiego,  B. Ałpatiewskiego,   G. Iwaszkiewicza,  B. Lipskiego,   A. Niemiekszy,  D. Popowa,    D. Stacewicza, A. Jakubielskiego),  wykładowców,  urzędników;   sprawozdania,  podania,  listyskładu personalnego Akademii.Akta o założeniu i działalności seminariów diecezjalnych: wileńskiego, żytomierskiego, kamienieckiego, łuckiego,  mińskiego,  telszewskiego,  tyraspolskiego;  korespondencja dotycząca wychowanków,  kleryków,  księży, wykładowców; o nabyciu podręczników; programy nauczania; dokumenty o budowie i remoncie seminariów diecezjalnych, o majątku nieruchomym,  kapitałach;  sprawozdania finansowe (1845–1846) i sprawozdania z zarządzania  seminarium (1855–1861). f. 46, opis 2 – 4 jed. arch. (1895–1910, 1912, 1917, 1918).Regulamin przeprowadzania  egzaminów (1917-1918),  dysertacji;  korespondencja  dotycząca  nadania stopnia naukowego ks. K. Budkiewiczowi. f. 46, opis 3 –123 jed. arch. (1802–1874,  1880 –1915).Materiały o utworzeniu, organizacji i działalności Głównego Seminarium Duchownego i fakultetu teologicznego przy Uniwersytecie Wileńskim; korespondencja dotycząca procesu nauczania,  osób duchownych i wykładowców odbywających służbę w seminarium,  na uniwersytecie  i w okręgu szkolnym (1824 –1830); przeglądy  wykładanych przedmiotów, raporty o uczących się; korespondencja dotycząca nadawania tytułów naukowych na fakultetach Uniwersytetu Wileńskiego,  Głównego Seminarium Duchownego i w seminariach diecezjalnych; o wydaniu atestacji; o egzaminach osób duchownych  i ich dysertacjach(1825–1830); materiały o wyborach i utwierdzeniu na stanowisku rektora seminarium (1816–1822)  i członków  składu osobowego  (1817–1824).Dokumenty o zbieraniu środków z klasztorów, sprawozdania finansowe. Dzienniki i protokoły konferencji Wileńskiego Rzymskokatolickiego Seminarium Duchownego (1840, 1841); sprawozdania  z  procesu nauczania  (1838); korespondencja dotycząca  wychowanków, naznaczenia i zwolnienia  osób duchownych i wykładowców, nadania tytułów naukowych;  wykazy wykładowców i wychowanków;  dzienniki odbiorcze i podawcze.Dzienniki posiedzeń zarządu Petersburskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej; akta personalne, karty przebiegu służby wykładowców, osób duchownych,   profesorów (w tym: A. Baczeńskiego, D. Stacewicza, A. Jakubielskiego); korespondencja dotycząca wychowanków, obejmowania stanowisk służbowych,  egzaminów na tytuł naukowy,   wydawania  dyplomów;  listy studentów, protokoły egzaminacyjne,  dysertacje;  dzienniki podawcze i odbiorcze. f. 46,  opis 4 – 329  jed. arch. (1719, 1796–1803, 1816–1825, 1831–1917 )Protokoły wizytacji kościołów w diecezji wileńskiej  przez Rzymskokatolickie Kolegium Duchowne (1819);  dekrety Senatu  i Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego (1834–1847); korespondencja i raporty o wypełnieniu dekretów.  Protokoły posiedzeń wydziału nauk moralnych i politycznych Uniwersytetu Wileńskiego (1816–1825). Dzienniki posiedzeń zarządu akademii;  protokoły posiedzeń  konferencji; przeglądy i programy wykładów; korespondencja  dotycząca ubiegania się o tytuły naukowe i programy egzaminów na nie;  prace roczne, dysertacje. Podania o przyjęcie na służbę; karty przebiegu służby) w tym D. Stacewicza i A. Jakubielskiego); korespondencja dotycząca wyznaczenia  na rektora akademii I. Gołowińskiego (1839–1842), na kanonika katedralnego – A. Fiałkowskiego (1832);  listy płac  wykładowców i urzędników;  dokumenty o kosztach utrzymania i obsady personalnej. Korespondencja dotycząca zatwierdzenia kanonika; kazania wygłoszone w czasie Mszy św.Listy wychowanków; akty o przyjęciach i zwolnieniach studentów, o udzielaniu urlopów,  w tym wyjazdów za granicę w celu kontynuowania studiów teologicznych; listy zdających egzaminy,  wykazy wyników egzaminów, dzienniki ocen egzaminacyjnych. Materiały o wydaniu środków z  Głównego Urzędu Skarbowego  na utrzymanie Akademii;  korespondencja dotycząca ściągania zaległości podatkowych i   należności  z klasztorów,  nabywania  książek,  sprzedaży  egzemplarzy dubletowych,  otrzymywania  książek w darze;     o nabyciu  domu  dla Akademii w Petersburgu,  kosztorysy na jego remont, księgi dochodów i  wydatków;  akta  dotyczące budowy  kościoła  w Petersburgu   (1840).Księgi rejestracji okólników, zarządzeń Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego (1796–1803); dzienniki odbiorcze i podawcze; podręczny rejestr i spis spraw kancelarii Akademii.Pisma osób duchownych do arcybiskupa mohylewskiego  Ignacego Gołowińskiego (1852)  i do metropolity mohylewskiego  Wacława Żylińskiego (1863);  pamiętnik ks. Kazimierza Dmochowskiego (1842–1848). 
  2. 2.PETERSBURSKI DEKANATf. 1822 – 86  jed. arch. (1824–1912) Przechowywany w archiwum fond zawiera dekrety i polecenia  Mohylewskiego Kolegium Rzymskokatolickiego i  Konsystorza (1824–1912)1. Jednym z zadań dziekana była kontrola nad prawidłowym prowadzeniem ksiąg metrykalnych.W 1826  r. zostało wydane rozporządzenie dotyczące stałego i prawidłowego prowadzenia ksiąg przez duchownych katolickich.  Zgodnie z zatwierdzoną formą każda księga metrykalna  składała się z trzech części, do których wnoszono następujące dane:
  • o urodzonym ( kto jest matką i kto ojcem, data urodzin, data chrztu św., rodzice chrzestni)
  • o  zawierających  związek małżeński (komu udzielono ślubu, data ślubu, świadkowie)
  • o zmarłych (kto zmarł, przyczyna śmierci, kiedy przystąpił do komunii, gdzie pochowany).Wszystkie wpisy do ksiąg metrykalnych dokonywane były przez duchowieństwo parafialne. Wpis o urodzonym dokonywany był na podstawie słów rodziców i nie miał mocy prawnej, w odróżnieniu od dat chrztu i ślubu. Po upływie roku kopie ksiąg metrykalnych wysyłane były do Konsystorzu na przechowanie.Księgi metrykalne stanowią znaczną część fondu.  W jego skład wchodzi kompleks ksiąg kościołów Petersburga: św. Katarzyny, św. Stanisława, św. Kazimierza, Wniebowzięcia NMP  i kościoła cmentarnego Najświętszej Maryi Panny (połowa XIX w. – 1917 r.).  Gubernię Petersburską przedstawiają księgi metrykalne kościołów Carskiego Sioła, Jamburga, Ługi, Gatczyny, Szlisselburga, Kronsztatu   (koniec XIX w. – 1917 r.), a inne gubernie– księgi metrykalne   kościołów Nowogrodu, Juriewa, Wyborga, Pskowa,  Rewla  z poszczególnych  lat. f. 1822,  opis 1 –34 jed. arch. (1875–1880;  1881–1892;  1895–1903).Wyciągi metrykalne urodzenia, ślubu, śmierci.f. 1822,  opis 2 – 52 jed. arch. (1824 – 1912).Dekrety i zalecenia metropolity kościołów rzymskokatolickich (1874-1879;  1911, 1912).Dekrety Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego. Dekrety i polecenia  Mohylewskiego Rzymskokatolickiego Konsystorzu Duchownego (1824–1828;  1872–1887;  1892, 1911, 1912).Korespondencja dziekana z proboszczami parafii dotycząca  wcielania dekretów w życie;  raporty proboszczów  o skierowywaniu kapłanów na służbę, o chrztach i ślubach parafian.Księgi metrykalne kościołów Dekanatu Petersburskiego (1828, 1835, 1827, 1840, 1841, 1843, 1844, 1847, 1850–1853); księgi metrykalne kościołów różnych  powiatów (gatczyńskiego, carskosielskiego, jamburskiego)   i  Kronsztatu  (1904, 1905).  Dzienniki odbiorcze (1850) i podawcze (1853–1857).  f. 1822,  opis 3 – 143 jed. arch. (1803–1826; 1828–1829; 1832–1885; 1895–1899;  190 –1904; 1913–1919). Wyciągi z ksiąg metrykalnych różnych kościołów Dekanatu Petersburskiego o urodzeniach, ślubach  i zgonach  (1826, 1828–1829, 1832– 1834,  1882); to samo odnosi się do: kościoła  św. Katarzyny (1882–1885,  1900–1902);kościoła Wyborskiego w Petersburgu (1835–1843, 1849, 1852–1869);kościoła Kronsztadzkiego (1835–1843, 1849, 1852–1869);kościoła Jamburskiego (1803-1805, 1882, 1884);•   o  urodzeniach (z różnych kościołów) (1839–1842, 1844, 1846, 1850–1851, 1854–1856, 1858, 1861, 1865, 1867–1881, 1883–1885);z kościoła  św. Katarzyny (1881–1884), z kościoła Kronsztadzkiego  (1844–1851, 1860–1870);•   o ślubach  (z różnych kościołów) (1835–1838, 1840–1842, 1844, 1846–1847,1850–1873, 1876–1878);z kościoła św. Katarzyny (1895–1898, 1913–1918);•   o zmarłych (z różnych kościołów)  (1835–1845,  1847–1850, 1852–1853,  1855–1860, 1862,  1864–1880);   z  kościoła św. Katarzyny  (1896–1899,  1901–1904);z kościoła Kronsztadzkiego  (1852–1873,  1866).
  1. 1822,  opis – 252 jed. arch. (1873 –1918) Księgi metrykalne kościołów Dekanatu Petersburskiego: św. Katarzyny (1880,  1882-1886, 1888-1918);św. Stanisława (1880, 1886-1918);św. Kazimierza (1908-1918);Nawiedzenia NMP na Wyborskim cmentarzu w Petersburgu (1887-1892, 1903-1917);Wniebowzięcia Najświętszej Maryi  Panny (1888, 1903-1918);Matki Boskiej z Lourdes (francuski) (1904, 1907-1914);Wielkołuckiego  (1880,1886-1909);Wyborskiego  (1886-1918);Helsińskiego (1880, 1886-1894, 1896-1903);Derpckiego (Jurijewskiego), (1886, 1889-1892, 1894, 1896-1901,1903-1908);Kołpińskiego (1911-1918);Kronsztackiego  (1873-1918);Ligowskiego  (1908-1918);św. Franciszka w Leśnem (1915-1918);Łuskiego  (1907-1914);Nowogrodzkiego  (1880, 1886-1887, 1889-1891, 1893-1908);Piotrozawodzkiego (1908);Pskowskiego (1880, 1886-1891, 1893-1908);Rewelskiego (1880,  1886-1908);Carskosielskiego  (1880, 1886-1889, 1891, 1892, 1894-1917);Szliselburskiego  (1915);Jamburskiego  (1880, 1883, 1886-1897, 1899-1905, 1908- 1911)i Kaplicy Narwskiej (1906)  3.KOLEKCJA KSIĄG METRYKALNYCH KOŚCIOŁÓW RZYMSKOKATOLICKICH W ROSJIf. 2292, opis 1 – 437 jed. arch.  (1891-1917) W skład kolekcji wchodzą księgi metrykalne kościołów następujących miast: Władywostoku, Tobolska, Krasnojarska, Połtawy, Moskwy, Riazania, Jarosławia, Ufy, Archangielska, Kurska, Jekaterynburga i wielu innych miast (1899-1917). Księgi z 1917 r. w większości nie zostały zachowane. Księgi metrykalne :Archangielskiego kościoła (1901);Błagowieszczeńskiej kaplicy (kościoła) (1907-1916);Borokowskiego kościoła (1906, 1908, 1910-1914);Chabarowskiego kościoła (1910-1913);Charbińskiego kościoła (1909-1913);Charkowskiego kościoła (1899-1916);Czelabińskiego kościoła (1907, 1910-1911, 1913, 1914);Czernihowskiego kościoła (1899);Dawid-Goreckiego kościoła (1903-1907, 1909-1914);Dolnogrodzkiego kościoła (1900,1902-1913);Dolno-Dźwińskiego kościoła (1916);Francuskiego (św. Ludwika w Moskwie) kościoła (1901-1904, 1907-1909, 1911);Głuskiego kościoła  (1901);Helsińskiego kościoła (1913-1915);Irkuckiego kościoła (1899-1907, 1909-1911, 1913, 1915 );Jarosławskiego kościoła (1899, 1900, 1903);Jekaterynburskiego kościoła (1901-1902, 1904, 1906-1907, 1910-1913);Jurjewskiego kościoła (1910, 1911, 1913, 1915);Kazańskiego kościoła  (1899-1905, 1907, 1913, 1914);Kaińskiego kościoła (1909, 1910-1912);Kajdanowskiego kościoła (1901)Kellerowskiego  domu modlitewnego (kościoła) ( 1910-1912, 1914);Kostromskiego kościoła (1911, 1912);Krasnojarskiego kościoła (1899-1907, 1909-1912, 1915);Krzesławskiego kościoła (1910-1912, 1915);Krzemieńczuskiego  kościoła (1910, 1911);Kurskiego kościoła (1905, 1906, 1908)Łuninieckiego  kościoła  (1909);Łupińskiego kościoła  (1909);Marienburskiego kościoła (1912-1914);Maryńskiego kościoła  (1911-1912),Mirskiego kościoła (1915, 1916);Moskiewskiego Piotra i Pawła kościoła  (1899-1915);Moskiewskiego Okręgu Wojskowego  kościoła (1899-1903, 1905-1911, 1913-1916);Nierczyńskiego kościoła (1899-1901);Nowomikołajewskiego  kościoła (1911-1914);Omskiego kościoła (1902, 1905-1907);Orenburskiego kościoła  (1907);Ossowskiego kościoła (1909);Permskiego kościoła (1901, 1902, 1905-1909, 1911);Połtawskiego kościoła (1899-1915);Rewelskiego kościoła  (1910-1914);Riazańskiego kościoła (1899-1903, 1906-1911);Rybińskiego kościoła  (1913)Samarskiego kościoła (1899-1915);Samarkandzkiego kościoła (1914)Smoleńskiego kościoła (1899-1903, 1905-1911, 1913-1916);Spasskiego kościoła (1904-1908);Sumskiego kościoła (1915);Tambowskiego kościoła (1905, 1908-1911, 1913-1916);Taszkienckiego kościoła (1902, 1903);Timofiejewskiego kościoła (1911, 1912);Tiumeńskiego kościoła  (1908-1910, 1912-1914);Tobolskiego kościoła (1899-1905, 1908, 1909, 1911-1916);Tomskiego kościoła (1907-1911, 1913, 1915, 1916);Turkiestańskiego kraju kościoła (1904-1912, 1914-1917);Twerskiego  kościoła  (1891-1904, 1907-1909, 1911);Ufimskiego kościoła  (1899-1908);Wiaźmieńskiego kościoła (1917);Wielkołuckiego kościoła (1909, 1912-1915);Władywostockiego kościoła (1900-1914);Włodzimierskiego kościoła (1899); kościołów: Agłońskiego, Birżagolskiego, Barkowskiego, Eleonorowilskiego, Jaszmujskiego,  Kołupskiego,  Nidermujskiego,  Prelskiego,  Ruszonskiego          (1916);parafii: Baltinowskiej, Birżańskiej, Bołowskiej, Marienhauzenskiej, Malinowskiej, Neuterańskiej, Poszmuciowskiej, Stygłowskiej   (1916). 4.MOHYLEWSKIE ARCHIDIECEZJALNE RZYMSKOKATOLICKIE SEMINARIUM DUCHOWNEf. 2275 – 1 jed. arch. (1916)Mohylewskie Archidiecezjalne Rzymskokatolickie Seminarium Duchowne było założone w 1873 r. w Sankt Petersburgu. W skład archidiecezji mohylewskiej wchodziło pięć diecezji rzymskokatolickich, znajdujących się na terytorium Imperium Rosyjskiego (oprócz guberni południowych i Kaukazu).  Chłopcy,  po ukończeniu czterech klas gimnazjum,  byłi przyjmowani do seminarium  na podstawie egzaminu „bez względu na wiek, tytuł i stan posiadania”. Osoby posiadające świadectwo dojrzałości były przyjmowane do seminarium bez egzaminu.  Pięcioletnie studia obejmowały dwa lata studiów przygotowawczych i  trzy lata teologicznych. Osoby, które ukończyły seminarium, korzystały z praw przysługujących tym, którzy ukończyli szkołę średnią.Niestety jako dowód działalności  Mohylewskiego Archidiecezjalnego  Rzymskokatolickiego Seminarium Duchownego  zachowała się tylko jedna jed. arch.  z 1916 r.,  która stanowi fond seminarium.f. 2275, opis  1 – 1  jed. arch. (1916)Zlecenia na wydanie wynagrodzenia nauczycielom i urzędnikom.5.PIOTROGRADZKI (PETERSBURSKI) KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNYf. 347 – 196 jed. arch. (1710-1923) 11 sierpnia 1793 r.  cesarzowa Anna Joanówna  podarowała parafii rzymskokatolickiej  działkę ziemi na Prospekcie Newskim pod  budowę kościoła. Położenie kamienia węgielnego  odbyło się dopiero za czasów Katarzyny II  – 16 lipca 1864 r. W regulaminie z 12 lutego 1769 r. danym kościołowi św. Katarzyny  podkreśla się, że kościół ten zbudowany został przez samych parafian, przedstawicieli  czterech narodowości: Polaków, Niemców, Francuzów i Włochów.  Razem z regulaminem  Katarzyna II przekazała  kościołowi akt darowizny, który potwierdzał prawo parafian  na władanie miejscem i   budynkami  kościelnymi.  Dekret Imienny   Aleksandra I  z   13 sierpnia 1823 r. określał porządek zarządzania  kościołem św. Katarzyny.  Proboszcz parafii był wybierany z grona zakonników pełniących  służbę  w tym  kościele.  Wybrany proboszcz z kolei wyznaczał wiceprzewodniczącego   i czterech  kandydatów  spośród parafian będących obywatelami rosyjskimi.Z czasem najstarszy w Petersburgu kościół św. Katarzyny z jego liczną parafią, podobnie jak i inne kościoły katolickie stolicy,  stał się  ośrodkiem  jednoczącym mieszkających w stolicy Polaków, Litwinów  i katolików- Łotyszów.  Katolicy- obcokrajowcy (Niemcy i Francuzi)  mieli własne kościoły. Szczególnie ważną rolę zaczął odgrywać kościół od połowy lat 60-tych XIX w.  W tych czasach Kościół stanowił jedyne oparcie jednoczące Polaków.Po rewolucji na podstawie dekretu Sownarkomu  (Sowieta Narodnych Komisarow  –  Rady Komisarzy Ludowych) o oddzieleniu Kościoła od państwa  i postanowienia komisarza ludowego  z 18 sierpnia 1918 r. budynki  i majątek kościelny  oddane  zostały do dyspozycji  terenowych rad narodowych W styczniu 1939 r. przedstawiciele kierownictwa archiwalnego Leningradu znaleźli dokumenty w gmachu byłego kościoła na Newskim Prospekcie i oddali je do archiwum na przechowanie. Nieuporządkowane dokumenty zostały przekazane do Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Sankt Petersburga (dzisiejsza nazwa archiwum) i stanowią jego fond pod numerem 347. Na podstawie dokumentów fondu widzimy, że większa część materiałów dotyczących historii kościoła św. Katarzyny została utracona.  Zachowaną część przedstawiają księgi metrykalne i świadectwa urodzenia, ślubu i śmierci, wydawane przez parafię różnym osobom w różnych latach.Najstarsze księgi metrykalne są z drugiej połowy XVIII w., a najnowsze z lat 1919-1923. Pozostałą nieznaczną część fondu stanowią dekrety Mohylewskiego Rzymskokatolickiego Konsystorzu Duchownego z lat 1807-1910 r.Wśród dokumentów znajdują się zarówno oryginały, jak i kopie w jęz. łacińskim, polskim, niemieckim, francuskim i rosyjskim. Część dokumentów, zawierająca informacje o dochodach i wydatkach na utrzymanie duchowieństwa i budynków kościelnych (1855-1918),umowy o oddawaniu do wynajęcia części pomieszczeń należących do kościoła (1849-1913) i korespondencję  z  „lokatorami”, kupcami i  dostawcami znajduje się w fondzie Administracji kościoła  św. Katarzyny (Nr 236). f. 347, opis 1 – 196 jed. arch. (1710-1737, 1768-1775, 1792-1807, 1818-1923)Dekrety Mohylewskiego Rzymskokatolickiego Konsystorzu Duchownego.Księgi metrykalne (rejestracja ochrzczonych, zawierających związek małżeński, zmarłych):1830-1831, 1835-1836, 1845, 1854-1859, 1863, 1878-1879, 1882, 1884, 1887, 1893-1895; to samo (rejestracja ochrzczonych): 1710-1737, 1768-1775, 1792-1800, 1804, 1819, 1830, 1832-1833, 1835, 1838, 1840-1879, 1882-1889, 1919;to samo (rejestracja zawierających związek małżeński): 1818, 1823-1864, 1866-1876, 1880, 1882, 1884-1895, 1897, 1899-1903, 1905-1906, 1909-1912, 1916-1923;to samo (rejestracja zmarłych): 1831-1839, 1842, 1845-1848, 1859-1871, 1875-1894, 1917-1923. Kopie świadectw chrztu (1895, 1897-1900, 1902-1923), ślubu (1802-1807, 1821-1823),śmierci (1903-1910, 1912-1919), wydawane przez kościół różnym osobom.Księga zapisów osób, które przyjęły wyznanie rzymskokatolickie (1914); materiały dotyczące unieważnienia małżeństw (1918-1923); dzienniki odbiorcze i podawcze (1911). 6.SZKOŁA PODSTAWOWA PRZY PIOTROGRADZKIM (PETERSBURSKIM ) KOŚCIELE ŚW. KATARZYNYf. 233 – 166 jed. arch. (1877-1919) System nauczania urodzonych  w Królestwie Polskim, a mieszkających na terenie Rosji, opierał się na wspólnych dla całego państwa zasadach. Wykształcenie w Imperium Rosyjskim w połowie XIX w. dzieliło się na trzy stopnie: niższe, średnie i wyższe. Najbardziej rozpowszechnioną formą nauczania początkowego (podstawowego)  było nauczanie w szkołach  kościelno-parafialnych prowadzonych przez Synod.Polskie szkoły w Petersburgu były przede wszystkim szkołami duchownymi, katolickimi.  Na początku XX w. w stolicy na północy działało 9 takich szkół.  Szkoła Podstawowa przy Petersburskim Kościele św. Katarzyny powstała w drugiej połowie XIX wieku,  na  bazie  niewielkiej  szkoły  parafialnej   istniejącej  już  za czasów Piotra I.Szkoła podstawowa była siedmioklasowa, a uczyły się w niej dzieci Polaków mieszkających na Litwie,  w Białorusi  i Królestwie Polskim.  Szkoła posiadała internat (4-ta ul. Piasków 9). Za naukę płacono. Do podstawowych przedmiotów należały: religia, czytanie i pisanie, gramatyka i arytmetyka, a także języki (polski – od początku XX w., rosyjski, litewski, niemiecki, łotewski). Jednym z najbardziej znanych i cieszących się autorytetem dyrektorów szkoły była  A. Rzeszotorska. f. 233,opis 1 – 166 jed. arch. (1877-1919)Protokoły Rady Pedagogicznej (1907-1914); dzienniki klasowe, dzienniki zajęć z języków (łotewskiego, litewskiego, niemieckiego); sprawozdania wychowawców klasowych; listy wychowanków, listy rozpoczynających naukę w szkole,  listy dochodzących uczennic. Wykazy wyników nauczania, sprawozdania ze sprawowania  się uczniów; materiały o nowo przybyłych uczniach,  o opłacie za naukę i o zwalnianiu od niej. Zlecenia na wydanie wynagrodzenia nauczycielom i urzędnikom.  Księga dochodów i wydatków (1877-1890). 7.GIMNAZJUM ŻEŃSKIE PRZY  PIOTROGRADZKIM (PETERSBURSKIM) KOŚCIELE   ŚW. KATARZYNYf. 234 – 363 jed. arch. (1878-1918) W 1840 r. na bazie istniejącej męskiej szkoły  przy kościele św. Katarzyny utworzono szkołę żeńską.  Składała się ona z siedmiu klas i internatu. W 1906 r. szkoła została przekształcona w gimnazjum noszące nazwę: „Prywatne Gimnazjum żeńskie z Prawami dla Uczących się przy Kościele Rzymskokatolickim św. Katarzyny”. W 1908 r. została utworzona ósma klasa (pedagogiczna). Gimnazjum należało do szkół pierwszej kategorii, absolwenci otrzymywali prawa przysługujące uczniom, którzy ukończyli gimnazja państwowe. W 1901 r. było 280 uczących się, opłata za naukę wynosiła 5 rubli (w 1907 r. podniosła się do 10 rubli).  Większość uczennic stanowiły Polki, niemało było też Litwinek i ŁotewekZgodnie z dekretem z  dn. 26 grudnia 1918 r. o oddzieleniu Kościoła od państwa i  szkoły od Kościoła  gimnazjum było przekształcone w  Radziecką Szkołę Pracy Nr 39. f. 234, opis 1 – 333 jed. arch. (1878-1918)Dzienniki uchwał rady pedagogicznej; korespondencja z kuratorem Petersburskiego Okręgu Szkolnego; sprawozdania gimnazjum.Dzienniki klasowe, dzienniki zajęć z muzyki, śpiewu, tańca, gimnastyki; wykazy postępów w nauce i zachowaniu; karty egzaminacyjne. Listy wykładowców i guwernantek; zlecenia na wydanie wynagrodzeń.Listy uczennic, które ukończyły naukę i zdały egzamin na nauczycielkę domową; kopie świadectw maturalnych, dyplomów, kursów polskich. Materiały dotyczące osób, które ukończyły  pensję, o uczących się uciekinierkach. Dokumenty osobiste wychowanek. f. 234,  opis 2 – 30 jed. arch. (1891, 1895-1914, 1917).Dzienniki klasowe (1891). Dokumenty osobiste pensjonariuszek (1895-1914); rejestr dokumentów zwróconych uczennicom (1896-1900).  Zlecenia na wydanie wynagrodzeń  profesorom i urzędnikom (1917).8.PIOTROGRADZKIE (PETERSBURSKIE) GIMNAZJUM PRYWATNE PRZY KOŚCIELE ŚW. KATARZYNYf. 235 – 247 jed. arch. (1812-1919) W  1769 r. na mocy regulaminu cesarzowej Katarzyny II administracja kościoła i jego parafianie otrzymali prawo na założenie szkoły dla dzieci wyznania katolickiego). Założona w 1823 r. szkoła została utwierdzona specjalnym reskryptem przez imperatora Aleksandra I. Początkowo szkoła była kierowana przez przedstawicieli  zakonów pełniących służbę w kościele i była szkołą niższego stopnia dla chłopców.   Od 1843 r.- pod zarządem Ministerstwa Oświaty Narodowej i bezpośrednio w kompetencji kuratora Petersburskiego Okręgu Szkolnego.Szkoła składała się z czterech klas z internatem i klasy przygotowawczej o trzech oddziałach: młodszym, średnim, starszym.  Klasa przygotowawcza była zlikwidowana  w 1909 r.  W 1906 r. szkoła została przekształcona w gimnazjum męskie noszące nazwę: «Prywatne Gimnazjum Męskie z Prawami dla Uczących się Kościoła Rzymskokatolickiego św. Katarzyny”. Większość uczących się stanowili Polacy. Uczyli się tu również Litwini, Łotysze, Białorusini, Niemcy, Francuzi, Finowie, Włosi. Szkoła była utrzymywana ze środków parafii. Ci, którzy kończyli szkołę, otrzymywali świadectwa z prawami szkół rządowych. Zgodnie z dekretem z  dn. 26 grudnia 1918 r. o oddzieleniu Kościoła od państwa  i szkoły od Kościoła gimnazjum było przekształcone w Sowiecką Szkołę Pracy Nr 39.  
  1. 235, opis 1 – 229 jed. arch.  (1812-1918)Okólniki, protokoły rady opiekuńczej i rady pedagogicznej, komisji, zarządzeń administracji i kuratora okręgu szkolnego. Korespondencja z kuratorem Petersburskiego Okręgu Szkolnego, raporty o stanie gimnazjum, sprawozdania profesorów i wychowawców klasowych, sprawozdania gimnazjum za półrocze i za rok szkolny według poszczególnych klas i przedmiotów nauczania.Dzienniki klasowe, wykazy postępów w nauce i zachowaniu uczniów, księgi karne, dyplomy, wyróżnienia (1915-1916), kopie świadectw (1890-1916).  Dzienniki egzaminów rocznych, karty egzaminacyjne nowo przybyłych; dziennik zajęć z języka polskiego (1911). Listy obsady personalnej (grono pedagogiczne i urzędnicy); korespondencja dotycząca przyjęć do pracy i zwolnień. Świadectwa, zaświadczenia, podania, Zlecenia na wydanie wynagrodzeń.Listy nowo przybyłych i uczących się (w tym według lat rozpoczęcia nauczania i według klas), podania o zwolnienie od  opłaty  za  naukę; ankiety dotyczące stanu fizycznego uczniów. Korespondencja dotycząca spraw finansowych, dokumenty  przychodów i rozchodów. Sprawozdania Towarzystwa Kasy Oszczędnościowo-Pożyczkowej, konta osobiste, dziennik kasowy, dokumenty kasy Towarzystwa Wspomożenia Uczniów Potrzebujących (1914).Dzienniki podawcze (1812-1879).  Wykazy egzaminów rocznych i za  półrocze w szkole powiatowej przy kościele  św. Katarzyny  (1874-1882). f. 325, opis 2 – 18 jed. arch. ( 1910-1911, 1917-1919)Protokoły Rady Pedagogicznej (1917-1919); dzienniki klasowe (1910-1911); wykazy postępów w nauce uczniów. Podania nauczycieli o przyjęcie do pracy (1918),  zlecenia  na wydanie wynagrodzeń (1917). 9.ZARZĄD MAJĄTKIEM PIOTROGRADZKIEGO (PETERSBURSKIEGO) KOŚCIOŁA ŚW. KATARZYNY Działał na podstawie Aktu Nadania Katarzyny II (1769) i Dekretu Imiennego (1823) o porządku wyborów proboszcza i zarządzania dobrem Petersburskiego kościoła św. Katarzyny. Zarząd sprawował nadzór nad porządkiem Mszy św. w kościele, kierował finansową  i gospodarczą działalnością gimnazjów,   szkół podstawowych, internatu, kierował także procesem nauczania w nich.  Proboszcz kościoła i jego zastępca wchodzili w skład rady opiekuńczej gimnazjum. f..   236, opis 1 – 110 jed. arch. 81837-1841, 1849-1918).Kopie raportów proboszcza kościoła św. Katarzyny do metropolity (1880). Korespondencja dotycząca składu osobowego nauczycieli i wychowawczyń klasowych, przyjęć do pracy i zwolnień, nagród i zasiłków dla opiekunów klasowych w szkole żeńskiej, podręczników i regulaminu wewnętrznego szkół, opłaty za naukę. O przyjmowaniu dzieci do szkoły i o zwalnianiu ich, o przyjęciu do pensji i o zaliczeniu uczennic jako dochodzących, o pensjonariuszach kościoła św. Katarzyny, przygarnianych do przytułku dla chłopców Rzymskokatolickiego Towarzystwa Dobroczynnego, o utrzymywaniu biednych dzieci w przytułku. Materiały o szkole podstawowej (1885-1907).Sprawozdania finansowe o dochodach i wydatkach na utrzymanie budynku kościoła, duchowieństwa, szkół, internatu; rachunki, księgi kasowe, księgi wypłat wynagrodzeń dla pełniących służbę w kościele, korespondencja z bankami. Umowy i korespondencja dotycząca oddania pomieszczenia w dzierżawę, dokumenty o dostawach materiałów (1837-1841), dzienniki prac dniówkowych. 10.KOMISJA DS. ZARZĄDZANIA GIMNAZJUM IM. SIESTRZEŃCEWICZA PRZY KOŚCIELE ŚW. STANISŁAWAf. 1949-159 jed. arch. (1827-1910) Komisja została utworzona na mocy Dekretu Senatu z dn. 13 kwietnia 1827 roku. Celem Komisji było założenie szkoły przy kościele św. Stanisława i kierowanie jej działalnością.  Szkoła powstała dzięki środkom przekazanym przez metropolitę Stanisława Siestrzeńcewicza-Bohusza (1731-1826) w testamencie. Utworzono ją w grudniu 1929 r. dla dzieci wyznania katolickiego.  Szkoła składała się z czterech klas z nauczaniem bezpłatnym. Program nauczania odpowiadał ogólnie przyjętym przepisom dla szkół parafialnych i początkowo realizowany był przez zakon pijarów. Szkoła pozostawała w kompetencji kuratora Petersburskiego Okręgu Szkolnego.  W 1862 r. dokonano zmian, w rezultacie których nauczanie w szkole zaczęło odpowiadać czterem niższym klasom gimnazjum. Ci, którzy ukończyli szkołę, otrzymywali prawo do pracy na stanowisku sekretarza-referenta. Informację o szkole Siestrzeńcewicza można znaleźć również w fondzie Kuratora Petersburskiego Okręgu Szkolnego (139). f. 1949, opis 1 – 14 jed. arch. ( 1827-1829, 1832-1834, 1838, 1844).Dekrety imienne; korespondencja dotycząca śmierci i testamentu metropolity Siestrzeńcewicza, dochodów z bobrujskiego i homelskiego beneficjum, wileńskiej kapituły, długu księcia Radziwiłła, procentów od biskupstwa inflanckiego, biletów bankowych należących do Siestrzeńcewicza; o podziale sumy, która została po pogrzebie metropolity, między kościołem św. Stanisława i szkołą.Korespondencja Komisji z Zarządem Głównym d/s Duchownych i Wyznań Obcych, z Departamentem d/s Duchownych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, z kuratorem Petersburskiego Okręgu Szkolnego dotycząca organizacji szkoły, etatów, przedmiotów nauczania.Wyciągi z dzienników posiedzeń Komisji; sprawozdania o stanie szkoły, kapitałach i wydatkach na jej utrzymanie.  Korespondencja dotycząca nauczycieli i urzędników, karty przebiegu służby. Rozkład przedmiotów nauczania; listy uczniów z opiniami o ich postępach w nauce.f. 1949, opis 2 – 47 jed. arch. (1828-1875)   Dekrety imienne. Korespondencja dotycząca środków pieniężnych szkoły, kosztach jej utrzymania, wynagrodzeniach dla nauczycieli i księży; wykazy dochodów i wydatków.  Sprawozdania o postępach w nauce i zachowaniu uczniów. 
  2. 1949, opis 3 – 45 jed. arch. (1827-1875)Dziennik posiedzeń Komisji dotyczących kierowania szkołą im. Siestrzeńcewicza. f. 1949, opis 4 – 5 jed. arch. (1828-1851, 1840-1855).Kontrolne książki doręczeń (1828-1851), dzienniki odbiorcze (1840-1855) i podawcze (1840-1855). f. 1949, opis 5 – 48 sygnatur (1842-1866, 1872-1873, 1876-1910).Dzienniki posiedzeń Komisji dotyczących kierowania szkołą im. Siestrzeńcewicza (1876-1891), kopie dzienników (1840-1849); sprawozdania o stanie szkoły, wykazy, programy przedmiotów nauczania; korespondencja dotycząca obsady personalnej, dane statystyczne o nauczycielach i uczniach; korespondencja  dotycząca spraw finansowych  (o wydaniu  zasiłków uczniom i nauczycielom); wykazy dochodów i wydatków.

11.WYBORSKI RZYMSKOKATOLICKI KOŚCIÓŁ CMENTARNY NAWIEDZENIA NMP W PETERSBURGU

f.  1921 –10 jedn. arch. (1887-1893, 1898, 1903)

f. 1921, inw. 1 – 10 jedn. arch.

Dzienniki wyciągów z ksiąg metrykalnych (1887-1892), księgi metrykalne (1887, 1893, 1898, 1903 ).

12.KRONSZTADZKI GARNIZONOWY KOŚCIÓŁ MARYNARKI WOJENNEJ

f. 1922  – 2 jed. arch.  (1843-1919)

Kościół św. app.  Piotra i Pawła był zbudowany w 1843 r. przede wszystkim dla Polaków-katolików, którzy pełnili służbę w marynarce rosyjskiej. 

f. 1922, opis 1 – 2 jed. arch. (1917-1919)

Dzienniki wyciągów z  ksiąg metrykalnych kościoła kronsztadzkiego (chrzty, śluby, zgony).

13.KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA W ŁUDZE.

 f. 1956 – 1 jed. arch. (1910).

 Dekrety Mohylewskiego Rzymskokatolickiego Konsystorzu Duchownego; Korespondencja dotycząca osób duchownych i urzędników; o przyjęciu wyznania rzymskokatolickiego przez różne osoby . 

14.SZLISELBURSKI KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI.

f. 2008 – 3 jed. arch. (1910-1918).

Założony w 1910 r. w  Twierdzy Szliselburskiej.

f. 2008, opis 1 – 3 jed. arch. (1915-1918).

Księgi metrykalne kościoła: urodzonych (1915), zaślubionych (1915-1918); materiały dotyczące spraw o unieważnienie małżeństw (1915-1918).

15.RADA KOŚCIELNA JAMBURSKIEGO KOŚCIOŁA ŚW. JANA

f. 662 – 1 jed. arch. (1879-1903)

Księga dochodów i wydatków.

 16.KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI W JAMBURGU

f. 1957 – 2 jed. arch. (1900-1918)Protokoły posiedzeń administracji kościoła, komisji i zebrań parafian (1915-1918); okólniki, korespondencja z zarządzającym archidiecezją mohylewską, Jamburskim Powiatowym Urzędem Ziemskim; listy wynagrodzeń  (1900-1918).

 17.BUDOWA DOMÓW, KOŚCIOŁÓW I KAPLIC

Dokumenty dotyczące zabudowywania działek, korespondencja dotycząca zezwolenia na przeprowadzanie prac budowlanych, plany ogólne i schematy działek, a także rysunki graficzne fasad budynków, ich plany piętrowe i przekroje przechowywane są przede wszystkim w fondach Piotrogradzkiego Zarządu Miejskiego ( f. 513) i w Wydziale Budowlanym Piotrogradzkiego Zarządu Gubernialnego (f. 256).

 Piotrogród

 Rzymskokatolickie Kolegium Duchowne: f. 513, inw. 61, syg. 408 (1879);  f. 513, inw. 102, syg. 5765 (1842, 1864);

 Rzymskokatolicka Akademia Duchowna: f.  513, inw. 102, syg.  1483 (1842);

 Kościół św. Katarzyny: f. 513, inw. 102, syg.  9806 (1838-1913);  f. 256, inw. 1, syg.  523 (1867);

 Kościół św. Kazimierza: f. 256, inw. 29, syg.  6 (1909);  f. 569, inw. 12, syg.   998, 1155 (1913, 1914);

Kościół św. Stanisława: f. 256, inw. 1, syg.  509 (1867);

 Kościół Wniebowzięcia NMP: f. 513, inw. 102, syg.  5765 (1842-1864);

 Francuski Kościół Matki Boskiej z Lourdes: f. 253, inw. 4, syg.  91; f. 513, inw. 154, syg.  288 (1909).

 Kaplice

 Przy przytułku dla dziewcząt: f. 513, inw. 102, syg. 1864 (1850, 1906);

 Przy schronisku dla chłopców: f. 513, inw. 102, syg.  9088 (1875, 1912);

 Przy przytułku „Dobry Pasterz”: f. 513, inw. 102, syg.  1370 (1816, 1866);

Powiat Piotrogradzki

 Kościół św. Mikołaja w Łudze: f. 256, inw. 21, syg.  51 (1894, 1902);

 Kościół w Szlisselburgu: f. 256, inw. 28, syg.  432 (1908, 1910);

 Kaplica w Narwie: 

f. 256, inw. 23, syg.  90 (1896, 1902);

 f. 256, inw. 28, syg.  265, 511 (1907, 1911);

 Kaplica w  Posiołoku pow. carskosielskiego:

 f. 256, inw. 31, syg.  451 (1913);

 f. 256, inw. 34, syg.   41 (1916);    


1  Fond Mohylewskiego Rzymskokatolickiego Konsystorzu Duchownego, przechowywany w Centralnym Archiwum Państwowym Sankt Petersburga, w 1960 r. był przewieziony do Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Białorusi