OTWARCIE I POŚWIĘCENIE MEMORIAŁU POŚWIĘCONEGO PAMIĘCI 425 KATOLICKICH KAPŁANÓW, RÓŻNYCH OBRZĄDKÓW I NARODOWOŚCI, ZABITYCH W WIĘZIENIACH, OBOZACH I W ZSYŁKACH W ZSRR (1918-1958)
Już od wielu lat, 30 października w Federacji Rosyjskiej obchodzony jest Dzień Pamięci Ofiar Politycznych Represji, a 7 listopada w Kościele katolickim w Rosji jest dniem powszechnej modlitwy o beatyfikację nowych rosyjskich katolickich męczenników. Z inicjatywy postulatora procesu beatyfikacyjnego rosyjskich katolickich męczenników XX wieku, ks. Krzysztofa Pożarskiego, z aprobaty abp. Pawła Pezzi, metropolity archidiecezji Matki Boskiej w Moskwie, w kościele św. Stanisława w Petersburgu 7 listopada 2018 r. został odsłonięty i poświęcony memoriał z kamiennych płyt na których znajduje się 425 nazwisk kapłanów różnych obrządków i narodowości, którzy oddali swoje życie za Chrystusa w czasach sowieckich.
O godz. 19.00 rozpoczęła się Msza św. wotywna o Najdroższej Krwi Chrystusa pod przewodnictwem abp. Pawła Pezzi, którą współcelebrowali: nuncjusz apostolski W Rosji abp Celestino Migliore, rosyjscy biskupi: bp Klemens Pikiel (przewodniczący Konferencji Biskupów Katolickich Rosji i ordynariusz diecezji św. Klemensa w Saratowie), bp Józef Werth (ordynariusz Diecezji Przemienienia Pańskiego w Nowosybirsku), bp Cyryl Klimowicz (ordynariusz diecezji św. Józefa w Irkucku), a także abp. Tadeusz Kondrusiewicz, metropolita Mińsko-Mohylewski z Białorusi.
We Mszy św. wzięli także udział kapłani z dekanatu i profesorowie seminarium duchownego w Petersburgu. Przed końcowym błogosławieństwem, każdy z uczestników mógł otrzymać poświęcony dębowy krzyżyk w pamięć o martyrologii duchowieństwa. Po Mszy św. został odczytany akt męczeństwa kapłanów z Sandormochu uwięzionych na Wyspach Sołowieckich, a także był odczytany apel modlitewny z nazwiskami 425 kapłanów. Po czym przemówił abp Tadeusz Kondrusiewicz, który wspomniał, że jutro seminarium duchowne w Petersburgu będzie obchodzić swój Jubileusz 25. lecia odrodzenia w Rosji i wielu kapłanów męczenników zakończyło to właśnie seminarium. W ten sposób kapłani męczennicy są przykładem dla wszystkich w wierności Chrystusowi do końca, nawet za cenę swojego życia.
Następnie przemówił prawosławny proboszcz z Nikolo-Bogajawleńskowo Morskiego Soboru – protoierej Bogdan Sojko; Władimir Iwanow – naczelnik Oddziału Łączności z Religijnymi Organizacjami Administracji Sankt Petersburga. Przemówiła także Eltier Aderhold, generalny konsul Niemiec; Dainius Numgaudis, generalny konsul Litwy, a także Ewa Ziółkowska, dyrektor Instytutu Polskiego w Petersburgu.
Po czym, abp Paweł Pezzi i abp Tadeusz Kondrusiewicz otwarli i poświęcili memoriał na wieczną pamięć o kapłanach męczennikach w sowieckiej Rosji.
Wydarzenie to było jedną z realizacji słów i pragnień św. Jana Pawła II, który jest szczególnie czczony w kościele św. Stanisława, aby zachować i pielęgnować pamięć o męczenników XX wieku w Rosji”.
Foto – Denis Sczegłow i Eugeniusz Martynowicz
DLACZEGO NAM DZIŚ POTRZEBA PAMIĘCI O MĘCZEŃSTWIE KAPŁANÓW?
Kapłani męczennicy powinni być dla nas bohaterami naszej chrześcijańskiej wiary. To oni prowadzili ludzi drogą wiodąca do zbawienia. Dlatego też, księża, którzy w męczeński sposób oddają swoje życie dla Chrystusa są wybitnym argumentem za prawdziwością naszej wiary. Podobnie było, ze Zmartwychwstaniem Chrystusa. Wszyscy apostołowie, z wyjątkiem św. Jana oddali życie za Niego twierdząc, że On zmartwychwstał i żyje.
Pamięć o męczeństwie kapłanów pobudza wiernych do wytrwania w wierze w każdej trudnej sytuacji życiowej, czasami tragicznej, choćby w obliczu prześladowań wierzących. Są takie sprawy dotyczące wiary, że w żaden sposób nie można iść na kompromisy, aby ocalić swoje doczesne życie. Poza tym nigdy nie wiemy, kiedy i jak mogą powtórzyć się prześladowanie ludzi wierzących. Dlatego też człowiek wierzący powinien być gotowy do męczeństwa, aby w chwilach próby nie zaprzeć się Niego, jedynego Zbawcy, jaki istnieje. I zwłaszcza kapłani męczennicy dają nam zawsze dobry przykład swoją postawą życiową i prowadzą nas pewną drogą, w celu otrzymania niewiędnącego wieńca wiecznej chwały.
Największą mogiłą zabitych kapłanów w ZSRR są brackie mogiły w Sondarmochu w Karelii. Zostało zamordowanych tam 23 księży katolickich różnych obrządków i narodowości. I tak męczeńską śmiercią zginęli w dniu 1 listopada 1937 roku: Shio Batmanishvili (administrator apostolski gruzińskich katolików), księża niemieccy: Alexander Dorngof, Alojzy Kappes, Joseph Paul, Franz Rau; Piotr Kapusta (Polak) i Jan Żawrid (Białorusin).
3 listopada 1937 zostali zastrzeleni: Józef Dziemian, Józef Karpiński, Józef Kowalski, Albin Szaciłło, Boleslaw Jurewicz i Antoni Jarmołowicz (polscy księża); Peter Baranowski, Józef Łukjanin i Antoni Dziemieszkiewicz (księżą Białorusini); Adam Belendir Peter Weigel, Michael Wolff, Peter Riedel (niemieccy kapłani) i Stepan Erojan (ksiądz z obrządku ormiańskiego).
Drugim miejscem masowej egzekucji księży katolickich był Leningrad. 11 sierpnia 1932 r. zmarł w więzieniu Jan Trojgo. W dniu 8 grudnia 1937 roku (w uroczystość Niepokalanego Poczęcia) zostali zabici polscy księża: Stanisław Ganski, Piotr Madera, Józef Mioduszewski, Ignacy Opolski, Maksimilian Turowski, Wacław Szymański, Ryszard Szyszko-Bogusz; niemieccy księża Martin Fix i Ludwig Erk, Paweł Chomicz (ksiądz białoruski) i Ter-Karapetyan Ter- Arsen (ksiądz z obrządku ormiańskiego).
Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Zygmunta w Słomczynie (powiat Piaseczno) na swoim portalu internetowym zamieściła spis katolickich męczenników XX wieku, od I wojny światowej (1914 r.) do upadku komunizmu w Polsce (1989 r.). Parafia uwzględniła nie tylko martyrologium polskich duchownych, ale także niektórych katolików innych obrządków i narodowości.
Na tym portalu zostały umieszczone 4334 krótkich biogramów męczenników XX wieku (księży, braci i sióstr zakonnych, czasami można spotkać nazwiska księży prawosławnych czy też pastorów protestanckich). Podkreślono także narodowość sprawców prześladowania i śmierci ww. osób. Są to tylko przybliżone obliczenia, czasami, zwłaszcza w czasie niemieckiej okupacji, sprawcami mordu duchownych mogły być osoby różnych narodowości.
I tak najwięcej osób duchownych w latach 1914 – 1989 zamordowali:
Niemcy – ok. 2800 osób
Rosjanie – ok. 1050 osób (samych kapłanów było zamordowanych 663 osoby)
Ukraińcy – ok. 160 osób (zwłaszcza bandy UPA w latach 1943-1948, w tym kapłanów 121 osoby)
Polacy – ok. 160 osób (zwłaszcza komunistyczni zbrodniarze po 1945 r.)
Białorusini – ok. 40 osób (niemiecka okupacja)
Japończycy – 10 osób
Austriacy – ok 10 osób
Żydzi – ok. 10 (bolszewicka partyzantka)
Francuzi – ok. 10 osób,
Litwini – 4 osoby
Węgrzy – 1 osoba
Broszura „Pamięci 425 katolickich kapłanów, różnych obrządków i narodowości, zabitych w więzieniach, obozach i w zsyłkach WSPOMNIJMY ICH WSZYSTKICH!” Sankt Petersburg 2018
MEMORIAŁ POŚWIĘCONY PAMIĘCI ZAMĘCZONYCH 425 KATOLICKICH KAPŁANÓW W KOŚCIELE ŚW. STANISŁAWA W PETERSBURGU
Cały memoriał składa się z 7 kamiennych czerwonych płyt (New Imperial Red) i grubości 30 mm, pochodzący z Indii. Ma rozmiary 4,0 x 1,5 m. Pomysłodawcą i autorem projektu jest ks. Krzysztof Pożarski, proboszcz parafii św. Stanisława.
Zasadniczą częścią memoriału stanowią 4 kamienne płyty (o rozmiarach 0,7 x 1,3 m) na których znajdują się wyryte w kamieniu w porządku alfabetycznym 425 nazwisk kapłanów i pierwsza litera ich imienia. Księża należeli do różnych obrządków i narodowości, zabitych w więzieniach, obozach i w zsyłkach albo tam zmarłych.
Spis księży został wzięty przede wszystkim z „Księgi Pamięci. Martyrologium Kościoła katolickiego w ZSRR” (autorzy – Bronisław Czaplicki i Irina Osipova, Moskwa 2000) i uzupełniony 27 nazwiskami z Martyrologium Leonida Markowa zawierający lata 1917-1964. (Mińsk, 2009).
Memoriał w Petersburgu upamiętnia tylko tych kapłanów, którzy zginęli na terytorium dawnego ZSRR i ich sprawcami byli Rosjanie. Dopuszczono jednak przy tym niektóre wyjątki.
Czasami ustalić dokładną narodowość kapłana było bardzo trudno, dlatego też w przyszłości mogą następować jeszcze pewne korekty.
Duchowieństwo po narodowości
Polacy – 276
Niemcy – 66
Litwini – 23
Białorusini – 19
Rosjanie – 16
Ormianie – 8
Ukraińcy – 7
Łotysze – 6
Gruzini – 4
Słowacy – 1
Razem – 425 osób
Obrządki katolickie
Rzymscy katolicy – 389
Greko katolicy (unici) – 24
Ormianie katolicy – 8
Gruzini katolicy – 4
Razem – 425 osób
W dolnej części memoriału, pod nazwiskami kapłanów znajduje się kamienna płyta o rozmiarach 1,45 x 0,25 m na których zostały przypomniane zostały słowa św. Jana Pawła II, które stanowią wezwanie do pamięci o męczennikach. „W naszym stuleciu wrócili męczennicy. A są to często męczennicy nieznani, jak gdyby »nieznani żołnierze« wielkiej sprawy Bożej. Jeśli jest to możliwe, ich świadectwa nie powinny być zapomniane w Kościele” (Tertio millennio adveniente). „Na szczególną pamięć zasługuje martyrologium kapłanów w łagrach syberyjskich czy innych na terenie Związku Sowieckiego” (Dar i Tajemnica).
W memoriale znajdują się także pewne elementy kowane związane z jego tematyką, tj. krzyż i liść palmy, które są symbolem męczeństwa, wierności i ostatecznego zwycięstwa w Chrystusie; wieża strażnicza z kolczastym drutem napominająca o nieludzkiej ziemi Gułagu; więzienna krata z dwoma rękami jej trzymająca, na jednym z palców widzimy pierścień biskupi, mówiąca o koszmarze więźnia zamienionego w katownię.
Miedzy czteroma płytami w formie krzyża został umieszczony kowany kolczasty cierń – jeden z chrześcijańskich symboli trudu, przeszkód, cierpienia, a także niewinnego męczeństwa, (cierniowa korona Chrystusa).
Oprócz tego w memoriale, po jego lewej stronie występują jeszcze inne ważne symbole, jak czarny bazaltowy kamień z placu św. Piotra w Rzymie ze złotym wyrytym krzyżem, ukazujący, gdzie znajduje się centrum chrześcijaństwa i za wierność Stolicy Apostolskiej umierali także kapłani; ziemia z trzech szczególnych miejsc martyrologii księży; z Wysp Sołowieckich, z miejsca kaźni w Sandormochie (Republika Karelii) i z Lewaszowa k. Petersburga.
Na parapecie memoriału znajdują się także dwa ścięte pnie brzozy, drzewo które wyrosło na krwi i kościach brackich mogił w Lewaszowie, ofiar stalinowskich represji.
W oknie, na górze memoriału znajdują się dwie sosnowe deski, które napominają w jak strasznych warunkach, w przepełnionych drewnianych barakach żyli ludzie. Na dole samego memoriału został zrobiony drewniany płot z ostrymi końcami za którym latami trzymano ludzi w Gułagu i przymuszano do niewolniczej pracy.
W sposób szczególny w memoriale jest wyeksponowany niewielki srebrny kielich używany przez księży do tajnego odprawiania Mszy św. w Gułagu na Kołymie. Ten kielich Maria Mackiewicz (Guszczo), skazana w 1937 roku na 10 lat Gułagu, parafianka kościoła św. Stanisława zabrała z Gułagu ze sobą w 1947 roku do Leningradu. Kielich ten Walentyna Biełkowska (jej wnuczka) przekazała kościołowi św. Stanisława.
ЗАЧЕМ НАМ СЕГОДНЯ НУЖНАЯ ПАМЯТЬ О МУЧЕНИЧЕСТВЕ СВЯЩЕННИКОВ?
Священники мученики должны быть для нас героями нашей христианской веры. То они вели людей во время их земного пути к спасению. Поэтому священники, отдающие свою жизнь за Христа, являются выдающимся аргументом в пользу истинности нашей веры. Похоже было и с Воскресением Христа. Все апостолы, кроме св. Иоанна отдали позже свою жизнь за Него, утверждая, что он воскрес и жив. Память о мученичестве священников побуждает верующих быть мужественными в вере в любую трудную жизненную ситуацию, иногда трагическую, даже перед лицом гонения. Есть такие дела, что человек верующий не может каким-либо образом идти на компромисс, чтобы спасти свою земную жизнь.
Кроме того, мы никогда не знаем, когда может повторится гонение верующих. Поэтому человек религиозный должен быть всегда готов к мученичеству, чтобы не отречётся от единственного Спасителя, который даёт вечную радость. Христианские мученики дают нам всегда хороший пример, как надо относится к жизни временной и ведут нас по верному пути, чтобы мы также могли получить победоносный венок вечной славы.
Крупнейшей могилой убитых священников в СССР являются братские могилы в Сондармохе в Карелии. Там были убиты католические священники разных обрядов и национальностей. И, так 1 ноября 1937 были убиты: Шио Батманишвили (апостольский администратор католиков Грузии), немецкие священники: Александр Дорнгоф, Алоизий Каппес, Иосиф Пауль, Франц Рау; Петр Капусто (поляк) и Ян Жаврид (берорус).
3 ноября 1937 г. были расстрелянные Иосиф Дземян, Иосиф Карпинский, Иосиф Ковальский, Альбин Шацилло, Болеслав Юревич и Антон Ярмолович (польские священники), Петр Барановский, Иосиф Лукьянин и Антоний Дземешкевич (белорусские священники), Адам Белендир, Петр Вейгель, Михаил Вольф и Ридель Петр (немецкие священники), а также Эроян Степан (священник армянского обряда).
Вторым местом массового расстрела католических священников является Ленинград. 11 августа 1932 года замучен был в тюрьме Ян Тройго (поляк). 8 декабря 1937 г. были расстреляны польские священники: Станислав Ганьский, Пётр Мадера, Иосиф Миодушевский, Игнатий Опольский, Максимилиан Туровский, Вацлав Шиманский и Ричард Шишко-Богуш; немецкие священники Мартын Фикс и Эрк Людвиг, Павел Хомич (белорус), а также Тер-Карапетян Тер-Арсен (священник армянского обряда).
Римско-католический приход св. Зигмунда в Слочине в Польше (повят Пясечно) опубликовал список католических мучеников 20-го века, от Первой мировой войны (1914 г.) до падения коммунизма в Польше (1989 г.). Они учли не только мученичество польских священнослужителей, но и некоторых католиков разных обрядов и национальностей.
На этом сайте было размещено 4334 коротких биографии мучеников двадцатого века: священников и монашествующих. Иногда мы можем встретить имена православных священников или протестантских пасторов. На сайте указано также гражданство лиц, совершивших преступление убийства. Это лишь приблизительные расчёты, потому что иногда, особенно во время немецкой оккупации, виновниками убийства могли быть одновременно люди разных национальностей.
И поэтому мы можем узнать, что большая часть духовенства и монашествующих Католической Церкви в 1914-1989 гг. была убита:
Немцами – ок. 2800 человек
Русскими – ок. 1050 человек (с того 663 священника)
Украинцами – ок. 60 человек (особенно бандами УПА в 1943-1948 гг., в том числе самих священников – 121 чел.
Поляками – ок. 160 чел. (особенно сделали это коммунистические преступники после 1945 г.)
Белорусы – ок. 40 чел. (немецкая оккупация)
Японцы – 10 чел.
Австрийцы – ок. 10 чел.
Евреи – около 10 чел. (большевистские партизаны)
Французы – ок. 10 чел.
Литовцы – 4 чел.
Венгры – 1 чел.
МЕМОРИАЛ ПОСВЯЩЁННЫЙ ПАМЯТИ 425 КАТОЛИЧЕСКИХ СВЯЩЕННИКОВ МУЧЕНИКОВ В ХРАМЕ СВ. СТАНИСЛАВА В САНКТ-ПЕТЕРБУРГЕ
Весь мемориал состоит из 7 каменных красных плит (New Imperial Red) о толщине 30 мм, происходящих из Индии. Весь мемориал имеет размеры 4,0 х 3,9 м. Вдохновитель и автор проекта – о. Христофор Пожарский, настоятель храма св. Станислава. Основная часть мемориала – 4 каменные плиты (размером 0,7 х 1,3 м), на которых начертано 425 фамилий священников и первая буква их имени. Священники принадлежали разным обрядам и национальностям, убитым в тюрьмах, лагерях и в ссылках либо там умершим.
Это список священников, взят был прежде всего из «Книги Памяти. Мартиролог Католической Церкви в СССР „(авторы – Бронислав Чаплицкий и Ирина Осипова. Москва 2000.) С добавлением 27 фамилии из мартиролога Леонида Маркова„ Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917-1964. Минск, 2009).
Мемориал в Санкт-Петербурге увековечат только тех священников, которые погибли на территории бывшего СССР с вины русских силовых структур. Однако были сделаны некоторые исключения.
Иногда очень трудно было определить точную национальность священника, поэтому в будущем могут быть некоторые корректировки.
СВЯЩЕННИКИ ПО НАЦИОНАЛЬНОСТИ
Поляки – 276
Немцы – 66
Литовцы – 23
Белорусы – 19
Русские – 16
Армяне – 8
Украинцы – 7
Латыши – 6
Грузины – 4
Словаки – 1
Итого 425
КАТОЛИЧЕСКИЕ ОБРЯДЫ
Римские – католики – 389
Греко-Католики – 24
Армяно-католики – 8
Грузины-католики – 4
Итого – 425
В нижней части мемориала под фамилиями священников находится каменная плита размером 1,45 х 0,25 м, на которой написаны слова св. Иоанна Павла II, призывавший помнить о мучениках: „В нашем веке вновь явились мученики, часто неизвестные, они подобны «неизвестным солдатам» великого дела Божия. Мы должны изо всех сил стараться не утерять для Церкви их свидетельство” („Tertio millennio adveniente”. 1994). „Мученичество священников в сибирских и других лагерях на территории Советского Союза заслуживает особой памяти” („Дар и Тайна”. 1996).
Мемориал также содержит некоторые элементы, связанные с его предназначением, т.е. крест и пальмовую ветвь, которые являются символом мученичества, верности и окончательной победы во Христе; сторожевая башня с колючей проволокой, указывающая бесчеловечную землю ГУЛАГа; тюремная решётка с двумя руками, которые держат её. На одном из пальцев мы видим кольцо епископа. Этот символ рассказывает о кошмаре заключённого в тюрьме, превращённой в настоящий ад и только сила веры могла все победит.
Между четырьмя каменными досками в виде креста был помещён колючий кованный шип – один из христианских символов трудностей, препятствий и страданий (еапоминает о терновым венеце Христа).
Кроме того, на мемориале с левой стороны есть другие важные символы, такие как чёрный базальтовый камень из площади св. Петра в Риме с выгравированным на нем золотым крест, указывающий, где находится центр христианства, и те священники мученики умерли также за верность Святому Престолу; земля из трёх особых мест мученичества священников: с Соловецких островов, с места казни в Сандорхоме (Республика Карелия) и с Левашова под Петербургом.
На мемориале находятся также два срубленные берёзовые стволы, дерево, которое росло на крови и костях братских могил в Левашове, жертв сталинских репрессий.
В потолке, на вершине мемориала, были прибиты две сосновые доски, которые напоминают о ужасных условиях заключённых людей, живших в деревянных бараках. В низу самого мемориала находится деревянный забор с острыми концами. Это символ заключения людей в ГУЛАГе в течение многих лет, где были настоящими рабами без никаких прав.
В мемориале помещено также небольшую маленькую серебряную чашу, используемую священниками для совершения Святых Месс в условиях конспирации в заключение в ГУЛАГе на Колыме. Эту чашу Мария Мацкевич (Гуща), осуждённая в 1937 году на 10 лет в Гулаге, прихожанка храма св. Станислава, забрала с собой в 1947 году в Ленинград, после окончания срока репрессий. Эту чашу, Валентина Белковская (внучка) передала храму св. Станислава для хранения.
KrzysztofPozarski.com 