Dział Rękopisów Rosyjskiej Biblioteki Narodowej

Dział   Rękopisów   Rosyjskiej Biblioteki  Narodowej(OR   RNB)

191096, Sankt Petersburg ul. Sadowaja, 18

tel.: (812) 310 28 56,   310 71 37 fax: (812) 710 46 48

Charakterystyka dokumentów:

1 218 zespołów arch., ponad 392 000 jedn. arch.

(X w. pne. – 90-te lata XX w.)

Historia Rosyjskiej Biblioteki Narodowej zaczyna się w roku 1795, gdy  do Rosji zostały przywiezione książki z Warszawskiej Biblioteki  hr. Załuskich, które  stały się podstawą Biblioteki Publicznej w Petersburgu. Do tego czasu w stolicy była tylko jedna biblioteka państwowa – Biblioteka Akademii Nauk, z której mogło korzystać jedynie ograniczone  grono osób. Idea  utworzenia biblioteki, która byłaby w stanie zaspokoić potrzeby naukowe i była ogólnie dostępna, zrodziła  się w Rosji na początku XVIII w., lecz zrealizowana została  dopiero po stu latach. Uroczyste otwarcie biblioteki odbyło się 1 stycznia 1814 roku. Od tego dnia, w ciągu prawie dwóch stuleci, biblioteka wiele razy zmieniała swą nazwę: Imperatorska Biblioteka Publiczna, Państwowa Biblioteka Publiczna im. M. Sałtykowa-Szczedrina, Rosyjska Biblioteka Narodowa.

Biblioteka zostawiła wyraźny ślad w dziejach kultury rosyjskiej. Od chwili założenia pracownicy Imperatorskiej Biblioteki Publicznej prowadzili nieustanną pracę poszukując i zbierając wszystkie książki, które kiedykolwiek ukazały się w języku rosyjskim. Obecnie rosyjski zbiór książek  RNB jest jednym z największych zbiorów w świecie. Dużą uwagę zwracano na nabywanie książek dotyczących Rosji i wydawanych za granicą,  które stanowią zbiór „Rossica”. Biblioteka posiada jeden z największych w świecie zbiór inkunabułów, nie mający równych sobie pod względem bogactwa kolekcji  Aldynów  i Elzevierów, zbiorów starożytnych map i rycin. Kolekcja rękopisów biblioteki stanowi największy w świecie zbiór zabytkowych rękopisów rosyjskich, zbiór zachodnio-europejskich i wschodnich rękopisów z V-XX w., dokumentów i  materiałów archiwalnych VIII-XX w. Obecnie w dziale rękopisów przechowywanych  jest 1370 zbiorów, które zawierają ponad 400 000 jednostek archiwalnych.

Wszystkie kolekcje Rosyjskiej Biblioteki Narodowej  opracowywane są przez rosyjskich i zagranicznych naukowców. Prowadzona jest wielka praca naukowa, mająca na celu odkrycie zbiorów biblioteki; czynne są stałe i tymczasowe wystawy tematyczne, poza tym pojawiają się katalogi, różne publikacje, w których umieszczane są nie publikowane wcześniej materiały. Jedną z takich publikacji jest niniejszy przewodnik. Jego autorzy mają nadzieję, że  będzie on pomocny naukowcom w ich niełatwej pracy nad historią Kościoła rzymskokatolickiego w nadchodzącym trzecim tysiącleciu chrześcijaństwa.

Niniejszy przewodnik według zbiorów Działu rękopisów składa się z 2 części. Pierwsza część: „Materiały Kościoła rzymskokatolickiego w zbiorach zachodnich OR RBN”, została opracowana przez starszego pracownika naukowego OR, kandydata nauk historycznych – M. Łogutową; druga część: „Materiały Kościoła rzymskokatolickiego w zbiorach personalnych oraz w zbiorach OR PBN” została   opracowana przez pracownika  naukowego OR   E. żemajtisa.

Materiały Kościoła rzymskokatolickiego w zbiorach zachodnich OR RBN

Zbiór zachodni działu rękopisów składa się z  około 6 tys. kodeksów V-XIX w. oraz z ponad 70 tys. dokumentów IX-XX w. Materiały dotyczące historii Kościoła rzymskokatolickiego znajdują się w wielu rozdziałach zbioru. Przed przystąpieniem do opisu  rękopisów, należy powiedzieć kilka słów o powstaniu samego zbioru.

Wraz z biblioteką hrabiów Załuskich, do Petersburga zostało przywiezione 11 tys. zachodnioeuropejskich kodeksów rękopiśmiennych, a 10 lat później, w 1805 roku, car Aleksander I kupił zbiór  książek rękopiśmiennych oraz dokumentów byłego sekretarza ambasady rosyjskiej w Paryżu – P. Dubrowskiego. Kolekcja P. Dubrowskiego, jest mniejsza od zbiorów Załuskich o około 1000 tomów, składa się z kodeksów wartości pierwszej klasy począwszy od kopii rękopisów dzieł św. Augustyna wykonanych jeszcze za jego życia,  po wspaniałe, iluminowane  rękopisy francuskie  z XV w. Najstarsza i najcenniejsza część kolekcji P.Dubrowskiego pochodziła ze słynnego paryskiego opactwa  Saint-Germain-des-Pres Oprócz książek, w skład kolekcji  P. Dubrowskiego wchodziły  również  dokumenty XII-XVIII w., pochodzące z archiwum kanclerza Francji Piotra Segie oraz prezydenta paryskiego parlamentu Achila III Arles.  Zbiory Załuskich i Dubrowskiego stanowiły dział rękopisów nowo powstającej Imperatorskiej Biblioteki Publicznej.

W 1836 roku Rząd carski wykupił bibliotekę i kolekcję dzieł sztuki rosyjskiego ambasadora w Szwecji, hr. P.Suchtielena.  Część rękopisów biblioteki, zawierającej 262 kodeksy oraz około 25 tys. dokumentów, została przekazana do Biblioteki Publicznej. Oprócz tych trzech wielkich kolekcji, biblioteka  w ciągu  XIX wieku zgromadziła mniejsze zbiory rękopisów i autografów oraz otrzymała rękopisy w darze przede wszystkim od członków rodziny carskiej. W latach 20-tych XX w. do Biblioteki Publicznej trafiły kodeksy pochodzące ze  znacjonalizowanych zbiorów prywatnych i z pałaców carskich.

            Równocześnie w tych samych latach 20-tych został znacznie uszczuplony zachodni zbiór rękopisów. Zgodnie z ryską umową pokojową, w Bibliotece pracowała polska komisja ewidencyjna. Podczas tej pracy komisja wybrała 13.300 kodeksów oraz dużą ilość polskich autografów, które przekazano do Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Niestety, większa część tych rękopisów zginęła podczas II wojny światowej. Oprócz tego, kilkadziesiąt najcenniejszych iluminowanych kodeksów Biblioteki Publicznej wraz z ermitażowymi płótnami Rembrandta, Jana van Eycka Vermeera i wielu innych, zostało sprzedanych poprzez tzw. „antykwariat” i obecnie znajduje się w różnych państwowych i prywatnych zbiorach na całym świecie.

            W zachodnim zbiorze znajdują się rękopisy we wszystkich zachodnioeuropejskich językach. Dokumenty częściowo zachowane są w takim stanie, w jakim otrzymano je z rąk kolekcjonerów P. Dubrowskiego i P.Suchtelena (w tych samych teczkach i według tego samego schematu), częściowo posiadają współczesne znaki (zbiór, numer). Rękopisy książek są przechowywane według schematu przyjętego przy założeniu  biblioteki – są one rozstawione i oznaczone wg. danego języka. „Lat” – ozn. język łaciński, „It” – włoski, „Pol” – polski, „Razn” – wskazuje, że kodeks zawiera dzieła w kilku językach. W ramkach danego języka książki są ustawione wg. formatu: in-folio (F), in-quarto (Q) i in-octavo (O). Każdy format ma dwa rzędy numerów. W pierwszym rzędzie są rękopisy pergaminowe, na co wskazuje litera „v”-velin, postawiona po oznaczeniu formatu rękopisu (za wyjątkiemm arkusza kodeksu papirusowego mającego sygnaturę Lat F.papir.I.N1 i zawierającego fragment kazania św. Augustyna). Drugi rząd numerów składa się z rękopisów na papierze, co w żaden sposób nie jest zaznaczone w sygnaturze

(po prostu brak litery „v”). Wewnątrz formatu rękopisy zostały podzielone na na 18 rozdziałów tematycznych:

I – ‘Теologia’, II -Prawo’, III – ‘Filozofia’, IV – ‘Historia’, XII – ‘Muzyka’   itd.    Na przykład, sygnatura: ‘Lat. F.v I N 8’  wskazuje na pergaminowy rękopis o treści teologicznej w formacie  in-folio  w języku łacińskim – Ewangelie z VIII w.

            Niniejszy przewodnik po zbiorach zachodnioeuropejskich składa się z dwóch rozdziałów. W pierwszym rozdziale zaznaczone są zbiory i sygnatury konkretnych rękopisów dotyczących historii Kościoła rzymskokatolickiego.

            W drugim rozdziale znajdują się krótkie opisy kodeksów, których przynależność do tego czy innego klasztoru została ustalona  z wysokim  stopniem wiarygodności. Wyjątek stanowią rękopisy przekazane do paryskiego opactwa Saint-Germain-des-Pres z innych francuskich klasztorów w XVII-XVIII w., ponieważ biblioteka Saint-Germain w  danym wypadku była wykorzystywana jako państwowy magazyn  rękopisów książek.  W przypadku, gdy rękopis posiadał zapisy wskazujące na klasztor, do którego należał, to był przetranskrybowany i publikowany.

Rozdział I. Zachodnioeuropejskie  zbiory rękopisów

Zbiór 955 „Zbiór rękopisów w języku łacińskim”, opis 1

I rozdział „Teologia” obejmuje kodeksy oraz części kodeksów zawierających:

Księgi Pisma Świętego

Stary i Nowy Testament

Lat.F.v.I N 21; Lat.F.v.I N59; Lat.F.v.I N60; Lat.Q.v.I N227; Lat.O.v.I N 38; ;Lat.O.v.I N43; Lat.O.v.I N95; Lat.O.v.I N172; Lat.O.v.I N174; Lat.O.v.I N207.

Еwangelie

Lat.F.v.I N8; Lat.F.I N72; Lat.Q.v.I N21; Lat.Q.v.I N26; Lat.Q.v.I N31; Lat.Q.v.I N47; Lat.Q.v.I N64; Lat.O.v.I N13; Lat.O.v.I N 190.

Poszczególne księgi Biblii

Lat.F.v.I N24; Lat.F.v.I N133; Lat.Q.v.I N16; Lat.Q.v.I N85; Lat.O.v.I N205.

fragmenty

Lat.F.v.I N16; Lat.F.v.I N123; Lat.F.v.I N158; Lat.F.vI N145; Lat.F.v.I N148; Lat.F.v.I N158-161; Lat.Q.v.I N 11-12;     Lat.Q.v.I N29; Lat.Q.v.I N 237-238; Lat.Q.v.I N 251; Lat.O.v.I N1-3; Lat.O.v.I N46.

psałterze

Lat.F.v.I N5; Lat.F.v.I N72; Lat.F.v.I N98; Lat.F.v.I N121; Lat.F.v.I N136; Lat.F.v.I N143; Lat.F.v.I N165; Lat.F.I N679; Lat.Q.v.I N63; Lat.Q.vI N67; Lat.Q.v.I N72; Lat.Q.v.I N97; Lat.Q.v.I N114; Lat.Q.I N112; Lat.O.v.I N24; Lat.O.v.I N84; Lat.O.v.I N 88; Lat. O.v.I N90; Lat.O.v.I N105.

mszały

Lat.F.v.I N97; Lat.F.v.I N134; Lat.F.v.I N142; Lat.F.v.I N150; Lat.F.v.I N173; Lat.Q.v.I N41; Lat.Q.v.I N75; Lat.Q.v.I N117; Lat.Q.v.I N204; Lat.Q.v.I N220; Lat.Q.v.I N253-255; Lat.O.v.I N175.

antyfony

Lat.F.v.I N138; Lat.F.v.I N141; Lat.F.v.I N144; Lat.F.v.I N151; Lat.F.v.I N154-157; Lat.F.v.I N167; Lat.F.v.I N169-171;  Lat.F.I N690; Lat.F.I N690; Lat.Q.v.I N236; Lat.Q.v.I N241-245; Lat.Q.v.I N247-249; Lat.O.v.I N6; Lat.O.v.I N198; Lat.O.v.I N208.

graduały

Lat.F.v.I N122; Lat.F.v.I N132; Lat.F.v.I N139; Lat.F.v.I N140.

brewiarze

Lat.F.v.I N153; Lat.F.v.I N172; Lat.Q.v.I N78; Lat.Q.v.I N102; Lat.Q.v.I N122; Lat.Q.v.I N184; Lat.Q.v.I N259-261; Lat.Q.I N4; Lat.Q.I N69; Lat.O.v I N33; Lat.O.v.I N85; Lat.O.v.I N87; Lat.O.v.I N113; Lat.O.v.I N124; Lat.O.v.I N189; Lat.O.v.I N197; Lat.O.v.I N202-203.

hymny

Lat.F.v.I N27; Lat.F.v.I N 137; Lat.Q.v.I N233.

mariologia

Lat.F.v.I N48; Lat.F.I N657.

lekcjonarze

Lat.F.v.I N103; Lat.F.I N657; Lat.Q.v.I N257; Lat.O.v.I N99.

modlitewniki

Lat.Q.v.I N109-110; Lat.Q.v.I N112; Lat.O.v.I N58; Lat.Ov.I N61; Lat.O.v.I N65; Lat.O.v.I N69; Lat.O.v.I N72; Lat.O.v.I N73; Lat.O.v.I N79; Lat.O.v.I N89; Lat.O.v.I N126; Lat.O.v.I N129;  Lat.O.v.I N139-140: Lat.O.v.I N156-157; Lat.O.v.I N200; Lat.O.v.I N206;  Lat.O.v.I N209.

statuty zakonów

Lat.F.v.I N2 (S. Basilii); Lat.F.v.I N48 (S.Augustini); Lat.F.I N375 (S. Benedicti); Lat.Q.I N231(S. Francisci); Lat.O.v.I N54 (S. Benedicti); Lat.O.v.I N121 (S. Benedicti); Lat.O.v.I N150 (Statuta Carthusianorum); Lat.O.v.I N187 (S. Antonii); Lat.O.IN857 (Cisterciensis).

wizje

Lat.O.v.I N5.

katechizmy

Lat.O.v.I N7.

życiorysy świętych

Lat.F.v.I N12; Lat.F.v.I N124;  Lat.F.v.I N135; Lat.F.v.I N164; Lat.F.vI167;  Lat.F.I N212; Lat.F.I N502; Lat.F.I N689; Lat.F.I N689; Lat.Q.v.I N42; Lat.Q.v.I N55; Lat.O.v.I N180; Lat.O.v.I N199.

dzieła Ojców Kościoła

Lat.F.papir.I N1; Lat.F.v.I N3; Lat.F.v.I N4; Lat.F.v.I N5; Lat.F.v.I N6; Lat.F.v.I N7; Lat.F.v.I N9; Lat.F.v.I N10; Lat.F.vI N11; Lat.F.vI N13; Lat.F.vI N14; Lat.F.v. I N15; Lat.F.vI N17; Lat.F.vI N18;  Lat.F.vI N31; Lat.F.v.I N57; Lat.F.v.I N67; Lat.F.vI N100; Lat.F.vI N127; Lat.F.I N305; Lat.F.vI N312; Lat.Q.v.I N2-10; Lat.Q.v.I N13-15; Lat.Q.v.I N17-20; Lat.Q.v.I N22-23; Lat.Q.v.I N28; Lat.Q.v.I N30; Lat.Q.v.I N33; Lat.Q.v.I N 39-40; Lat.Q.v.I N43-46; Lat.Q.v.I N48; Lat.Q.v.I N 57;  Lat.Q.v.I N60-61; Lat.Q.v.I N70; Lat.Q.v.I N172; Lat.Q.v.I N214; Lat.Q.v.I N216-217; Lat.Q.I N77; Lat.Q.I N118; Lat.O.v.I N11; Lat.O.v.I N14; Lat.O.v.I N18; Lat.O.v.I N111; Lat.O.v.I N139; Lat.O.v.IN 138.

dzieła teologiczne IX-XV w.

Lat.F.vI N22; Lat.F.v.I N33; Lat.F.vI N37; Lat.F.v.I N128; Lat.F.I N167; Lat.F.I N218; Lat.F.I N219-220; Lat.F.v.I N70; Lat.F.vI N90; Lat.F.vI N125-126; Lat.F.vI N128-132; Lat.F.I N83; Lat.F.I N158; t.F.I N218-220; Lat.F.I N343; Lat.F.I N416; Lat.Q.v.I N106; Lat.F.I N508; Lat.F.I N650; Lat.F.I N656; Lat.F.I N661; Lat.F.I N667; Lat.F.I N670; Lat.F.I N686; Lat.F.I N694; Lat.Q.v.I N34-38; Lat.Q.v.I N51-52; Lat. Q.v.I N129; Lat.Q.v.I N131; Lat.Q.v.I N137; Lat.Q.v.I N155; Lat.Q.v.I N171; Lat.Q.v.I N173; Lat.Q.v.I N181-182: Lat.Q.v.I N187; Lat.Q.v.I N194; Lat.Q.v.I N198; Lat.Q.v.I N212; Lat.Q.v.I N215; Lat.Q.v.I N218-219; Lat.Q.v.I N221-226; Lat.Q.v.I N228-229; Lat.Q.v.I N232; Lat.Q.v.I N240; Lat.Q.v.I N246; Lat.Q.I N3; Lat.Q.I N5; Lat.Q.I N43; Lat.Q.I N116; Lat.Q.I N135; Lat.Q.I N137; Lat.Q.v.I N152; Lat.Q.V.I N154; Lat.Q.I N157; Lat.Q.I N169; Lat.Q.I N180-181; Lat.Q.I N196; Lat.Q.I N203; Lat.Q.I N221; Lat.Q.I N223; Lat.Q.I N235; Lat.Q.I N240; Lat.Q.I N262; Lat.Q.I N270; Lat.Q.I N286; Lat.Q.I N1463; Lat.Q.I N1480; Lat.Q.I N1481; Lat.O.v.I N9; Lat.O.v.I N29; Lat.O.v.I N52; Lat.O.v.I N53-54; Lat.O.v.I N97-98; Lat.O.v.I N101-102; Lat.O.v.I N107-108; Lat.O.v.I N141; Lat.O.v.I N145; Lat.O.v.IN148149; Lat.O.v.I N176-186; Lat.O.v.I N210a; Lat.O.I.N5; Lat.O.I.N10-11; Lat.O.I.N20; Lat.O.I.N30-31; Lat.O.I.N56; Lat.O.I.N58; Lat.O.I.N60-61; Lat.O.I.N80; Lat.O.I.N83; Lat.O.I.N92-93; Lat.O.I.N199.

dzieła teologiczne XVI-XIX в.

Lat.F.I N561; Lat.F.I N584; Lat.F.I N612; Lat.F.I N635; Lat.F.I N646;  Lat.F.I N651; Lat.F.I N671; Lat.F.I N673-678; Lat.F.I N680; Lat.F.I N687; Lat.F.I N691-693; Lat.F.I N695-698; Lat.Q.v.I N98; Lat.Q.v.I N100; Lat.Q.v.I N211; Lat.Q.I N322; Lat.Q.I N345; Lat.Q.I N395; Lat.Q.I N434; Lat.Q.I N448; Lat.Q.I N494; Lat.Q.I N540; Lat.Q.I N596; Lat.Q.I N615; Lat.Q.I N619; Lat.Q.I N663; Lat.Q.I N676; Lat.Q.I N727; Lat.Q.I N732;  Lat.Q.I N782; Lat.Q.I N798; Lat.Q.I N801; Lat.Q.I N810; Lat.Q.I N838; Lat.Q.I N893; Lat.Q.I N911-913; Lat.Q.I N919; Lat.Q.IN974; Lat.Q.I N1048-1050; Lat.Q.I N1087; Lat.Q.I N1098; Lat.Q.I N1103; Lat.Q.I N1124; Lat.Q.I N1127; Lat.Q.I N1138; Lat.Q.I N1141; Lat.Q.I N1162; Lat.QI N1205; Lat.Q.I N1238; Lat.Q.I N1293; Lat.Q.I N1300; Lat.Q.I N1301; Lat.Q.I N1302; Lat..I N1305-1307; Lat.Q.I N1319; Lat.Q.I N1323-1324; Lat.Q.I N1341; Lat.Q.I N1343; Lat.Q.I N1345-1348; Lat.Q.I N1350-1351; Lat.Q.I N1353-1354; Lat.Q.I N1356-1359; Lat.Q.I N1368; Lat.Q.I N1372-1377; Lat.Q.I N1379; Lat.Q.I N1381; 1398; Lat.Q.I N1400; Lat.Q.I N1402-1404; Lat.Q.I N1413-1452; Lat.Q.I N1454-1462; Lat.Q.I N1483-98; Lat.O.v.I N171; Lat.O.I.N242.

II rozdział „Prawo” Zbiór 955 оpis. 1 «Zbiór rękopisów w języku łacińskim” zawiera księgi o prawie kanonicznym

Lat.F.v.II N1; Lat.F.v.II N3; Lat.F.v.II N7-10; Lat.F.v.II N12; Lat.F.v.II N23-24; Lat.F.v.II N26-28; Lat.F.II N64; Lat.F.II N102; Lat.F.II N223-228; Lat.F.II N243; Lat.F.II N245-246; Lat.F.II N254-259;Lat.F.II N262-267; Lat.Q.v.II N5; Lat.Q.v.II N21; Lat.Q.v.II N24; Lat.Q.II N41; Lat.Q.II N52; Lat.Q.II N 143; Lat.Q.II N164; Lat.Q.II N346; Lat.Q.II N363; Lat.Q.II N397; Lat.Q.II N428; Lat.Q.II N467-489; Lat.O.v.II N1; Lat.O.v.II N3-4; Lat.O.v.II N7-12; Lat.O.II N17; Lat.O.II N26; Lat.O.II N34; Lat.O.II N75; Lat.O.II N83; Lat.O.II N87-90;Lat.O.II N92.

Zbiór 955 „Zbiór rękopisów w języku łacińskim” opis 2 zawiera kodeksy pochodzące z ziem niemieckich w języku łacińskim

księgi Pisma Świętego (N 2; N 13-14; N 17; N 25; N 46; N 48; N 78; N 81),

księgi liturgiczne (N 3-6; N 8-9; N 15; N 18; N 23; N 34-35;  N 47; N51-52; ), księgi teologiczne ( N 1; N 7; N 9-10; N 16; N 19–22;  N24; N 26; N 28-29; 36-37; N42; N 44-45; N 49; N 53;  N 55-59;  N 61-63; N 66-75;  N79-80;  N 85-90; N 95), księgi  prawa kanonicznego (N 92). 

Zbiór 958 „Zbiór rękopisów wielojęzycznych” zawiera literaturę liturgiczną oraz modlitewniki 

Razn.Q.v.I.N2; Razn.Q.v.I N6; Razn.Q.v.I.N8-9; Razn.O.v.I-6; Razn.O.v.IN8; Razn.O.v.I.N10; Razn.O.v.I.N13; Razn.O.I.N59; Razn.O.I.N62, oraz księgi  różnych instytucji zakonu jezuitów, kolegium Fratrum Piarum a także zakonu św. Bazylego (zob.: Rozdział II „Księgi z bibliotek klasztornych”

Należy szczególnie wymienić Archiwum Kościoła rzymskokatolickiego w Moskwie w latach 1732-1802 (ponad 500 dokumentów), sygnatura: Razn. F.II.N 27/1-2.

Zbiór 950  „Zbiór rękopisów holenderskich” zawiera kodeksy XIV-XV w.

Ewangelie

Goll. Q.V.I.N1; Goll.Q.I.N2.

modlitewniki

Goll.O.v.I.N1; Goll.O.v.I.N4;  Goll.O.v.I.N10; Goll.O.v.I.N15; Goll.O.I.N1; Goll.O.I.N2; Goll.O.I.N17.

dzieła teologiczne

Goll.Q.v.I.N2; Goll.Q.I.N8; Goll.O.I.N7; Goll.O.I.N18-19.

Zbiór 954 „Zbiór rękopisów włoskich” zawiera

fragment Biblii iluminowanej  XV в.(It.F.v.I.N1), zbiór grawiur XVII w.Vita Jesu (It. O.I.N17),  dzieła teologiczne XVII-XVIII w. 

Zbiór 957 „Zbiór rękopisów polskich”

I Rozdział „Teologia” zawiera

Księgi Pisma Świętego

Pol.Q.I.N163.

kazania

Pol.F.I.N44; Pol.Q.I.N153; Pol.Q.I.N158; Pol.Q.I.N162; Pol.Q.I.N164-168; Pol.Q.I.N170-171; Pol.O.I.N125.

modlitwy

Pol.Q.I.N149; Pol.Q.I.N161; Pol.O.I.N129.

opisy cudów:

Pol.F.I.N53; Pol.Q.I.N152.

życiorysy świętych:

Pol.Q.I.N173; Pol.Q.I.N180.

katechizmy:

Pol.Q.I.N178.

dzieła teologiczne:

Pol.Q.I.N105; Pol.Q.I.N150-151; Pol.Q.I.N154-155; Pol.Q.I.N157; Pol.Q.I.N159; Pol.QI.N169; Pol.Q.I.N172; Pol.Q.I.N174-176; Pol.Q.I.N179.

księgi dochodów i wydatków polskich klasztorów: Pol.F.I.N45-47.

Rozporządzenia i akta instytucji kościelnych różnych stopni:

Pol.F.I.N43; Pol.F.I.N48-49;

II Rozdział „Prawo” Zbiór 957 „Zbiór rękopisów polskich” zawiera dokumenty własnościowe Kościoła rzymskokatolickiego na terytorium Polski i Rosji XVIII-XIX w.:

Pol.F.II.N86-88; Pol.F.II N92; Pol.Q.II N34-36;

Zbiór 962 „Zbiór rękopisów czeskich” zawiera ‘Videnie sv. Brigity’ (Cech.F.v.I.N1), modlitewnik XIV в. (Cech. O.v.I.N1), psałterz (Cech.F.I.N1).

Zbiór 971  „Zbiór autografów P. Dubrawskiego”

             Autogr. 44  zawiera 38 listów Pawła III, Piusa IV, Piusa V,  Grzegorza XIII, Sykstusa V, Кlemensa VIII,  Аleksandra VII oraz kardynałów D’Este,  Farnese i innych do królów francuskich.

             Autogr. 49  zawiera listy kardynała  Charles de Lorrain-Guise.

            Autogr. 58 zawiera  96 listów Innocentego VIII, Leona X, Piusa V, Grzegorza XIII, Sykstusa V, Klemensa VIII,  Pawła V, Grzegorza XV i Urbana  VIII.

            Autogr. 59 zawiera 8 listów Urbana II, Kaliksta II, Bonifacego VIII, Aleksandra III, Klemensa IV, Sykstusa IV i Klemensa VIII.

            Autogr. 74 zawiera 62 listy kardynała   Georges d’Armagnac.

            Autogr. 86 zawiera 65 listów francuskich ambasadorów w Rzymie oraz na Soborze Trydenckim do królów francuskich.

            Autogr. 125 zawiera instrukcje, memoriały a także inne dokumenty polskich działaczy państwowych, w tym arcybiskupa gnieźnieńskiego, biskupa wileńskiego  i biskupa połockiego.

Zbiór 971 „Zbiór pism P. Dubrowskiego” zawiera74 pisma opactwa Saint-Antoine-des-Champs w Paryżu w latach  1208-1747  (N 1-74).

Zbiór 973 „Zbiór Alberta Zasztafta” zawiera 41 sygnatur, głównie akta o mianowaniu na stanowiska kościelne w latach 1670-1843.

Zbiór 981 „Zbiór pism księcia A. Łobanowa-Rostowskiego” zawiera listy papieży: Innocentego IV, Honorata IV, Grzegorza XIII.

Zbiór 992 „Zbiór akt i pism zagranicznych”

Pisma klasztoru Indy (Kornelismünstera) w latach 866-997 i akta o wpłatach   (XIV-XVI w.) na rzecz innych klasztorów i kościołów.

102 listy i ”widimusy” z listów papieży: Kaliksta II, Innocentego II, Aleksandra III, Innocentego IV, Aleksandra IV, Grzegorza X, Honoriusza IV, Bonifacego VIII, Klemensa V, Klemensa VI, Innocentego  VIII, Aleksandra  VI, Leona X, Pawła II, Klemensa VII, Pawła  III, Piusa IV, Innocentego X, Aleksandra VII, Piusa VI, Piusa  VII, Piusa IX (razem 102 sygnatury) Szczególną wartość posiada zestaw listów apostolskich  z XII-XIII w. do komuny Genui.

Zbiór  993 „Zbiór  К. Suchtelena”

             К. 8  zawiera listy apostolskie  Aleksandra IV, Klemensa XI, Sykstusa V, Benedykta XIII, Piusa VII oraz 50 listów kardynałów św. Kościoła rzymskokatolickiego.

Zbiór 999 ”Zbiór ermitażowy. Część zagraniczna” zawiera rękopisy ksiąg z XII-XVI w. z klasztoru Weisenau (patrz rozdział ”Księgi z bibliotek klasztornych”), miniaturowy modlitewnik (sygnatura: Erm. lat. 17), dzieła teologów z XVII-XIX w, ”Harmonie evangelique”.

Rozdział II.   Rękopisy ksiąg z bibbliotek klasztornych

Kodeksy z bibliotek klasztorów benedyktyńskich

Opactwo Corbi (Sancti Petri Corbeiensis)

1.   Lat. F.v.I N2

      1.Rufinus Aquileiensis. Prologus in Regulam Sancti Basilii (f. 2-2v).

      2. Basilius Magnus interprete Rufino. Regula ad monachos (f. 1, 2v-55).

      S. VII-VIII

2.   Lat. F.v.I N3

1. Pelagius. Expositio interlinearis libri Job [excerpta e Commentario Philippi    

presbyteri] (f. 1-38).

• Hieronimus Stridonensis. Commentarii in Isaiam [versio abbreviata] (f. 39-     

            108). S. VII, f. 1 – ‘Liber S. Petri Corbeiensis’

3.   Lat. F.v.I N4

      1. Marbodus redonensis. Versus de Sancto Laurentio (f. 1v).

      2. Johannes Chrysostomus. Paraenesis sive adhortatio ad Theodorum lapsum           

         liber I  (f. 2-45). S. VII,  f. 1: ‘Liber Corbeiens[is] monasterii’;

4.   Lat. F.v.I N5, Psalterium triplex cum canticis.

S. VIII.  f. 1: ‘Ex libris Corbesiensis monasterii’

5.   Lat. F.v.I N6

      Ambrosius Mediolanensis. Expositio evangelii secundum Lucam.

      S. VIII, f. 1: ‘Liber S. Petri Corbeiensis’

6.   Lat. F.v.I N7

      1. Paulus Diaconus. Epistula ad Adalhardum (f.1)

      2. Gregorius Magnus. Epistulae (‘Collectio Pauli Diaconi’, f. 1v-40).

      3. Lathcen Monachus. Ecloga in Moralia Job  Gregorii I papae  (lib. I-XXX, f.  

          41-104). S. VIII, f. 1: ‘Ex libris Corbeiensis  monasterii’

7.   Lat. F.v.I N9

      Paulus Orosius. Historiarum adversus paganos libri VII.

      S. IX, f. 2: ‘corbeiensis monasterii’

8.   Lat.F.v.I N10

      1. Virgilius Thapsensis. Advevrsus Nestorium et Eutychetem Libri V (f. 1-54)

      2. Petrus Chrisologus Ravennatensis. Epistola ad Euthychetem (f. 54v-55v).

      3. Aurelius Augustinus. De cura pro mortuis gerenda liber i (f. 55v-69v).

      4. Aurelius Augustinus. De octo Dulcitii quaestionibus (f. 69v-84v).

      S. IX, f. 1: ‘lib[er] de antiqua corbeia

9.   Lat. F.v.I N11

       1. Cassiodorus Flavius Magnus Aurelius. Historia ecclesiastica tripartita (f. 1- 

249).

       2. Fragmentum vitae S. Lupi Trecensis (f. 250).

           S. VIII-IX, f. 1: ‘Lib[er] s[an]c[t]i pet[ri] corbeje[nsis]

10.   Lat. F.v.I N12

        1. Ferrandus Carthaginensis. Vita S. Fulgentii  (f. 1-30).

        2. Ferrandus Carthaginensis. Epistola I ad Fulgentium  (fragm., f. 31-32v).

        3. Fulgentius Ruspensis. Epistola 12 (fragm., f. 33-38).

        4. Vita S. Marcellini Ebredumensis (f. 39-43v).

        5. Miracula S. Marcellini (f. 43-46).

        6. Hymnus S. Marcellini (f. 46-46v).

        7. Passio S. Apollinaris (f. 47-62).

        8. Ps. Venantius Fortunatus. Vita S. Dionisii (f. 63-68).

        9. Venantius Fortunatus. Vita S. Germani Parisiensis (f. 69-98)

        10. Vita S. Adomari (f. 99-106). S. IX

11.   Lat. F.v.I N13

        Origenes interprete Rufino. Homiliae in Leviticum. S. IX

        f. 114v:  ‘lib[er] s[ancti] pet[ri] corbeje’

12.   Lat. F.v.VI N3, Miscellanea varia. S. VIII

13.   Lat. F.v.XIV N1, Miscellanea varia. S. IX

14.   Lat. Q.v.I N3

        Augustinus Hipponensis.

        1. Epistula 37 (f. 1-1v)

        2. De diversis questionibus ad Simplicianus ( f. 1v-49)

        3. Contra epistola Manichei quam vocant fundamenti (f. 49-86)

        4. De agone christiano (f. 86-106)

        5. De doctrina christiana libriI-II (ff. 106-153), S. V

15.   Lat. Q.v.I N4, Augustinus Hipponensis. De civitate Dei liber X, S. VI

16.   Lat. Q.v.I N5

        Maximus Tauronensis.

        1. Homiliae 51-53 (f.1-10)

        2. Passio ss. Ioannis et Pauli (f. 11-18), S. VI-VII

17.   Lat. Q.v.I N6, Ps. Rufinus. Liber de fide, S. VI

        f. 1: ‘Corbeiensis Monasterii’

18.   Lat. Q.v.I N7

        Fulgentius Ruspensis (Ps. Augustinus). De fide ad Petrum. S. VI

19.   Lat. Q.v.I N8

        Origenes, interprete Hieronymo. In Canticum canticorum homiliae. S. VI

20.   Lat. Q.v.I N9

        Hieronimus Stridonensis. Epistula 78 seu liber exegeticum ad Fabiola. S. VI

21.   Lat. Q.v.I N10

       Hieronimus Stridonensis. Epistula ad Demetriadem virginem. S. VI

22.   Lat. Q.v.I N13

        1. Tabula materiarum (f. 1 – 2)

        2. Gennadius Massiliensis. Liber sive diffinitio ecclesiasticorum dogmatum     

             cap. 51     (f. 3 – 17v)

        3. Hieronimus Stridonensis. Epistula 125 ad Rusticum monachum (f. 17v – 32)

        4. Ps. Hieronimus. Epistula 42 ad Oceanum. (f. 32 37)

        5. Hieronimus Stridonensis. Epistula 17 ad Marcum presbiterum. (f. 37 – 38)

        6. Epistula 147 adSabinianum diaconum. (f. 38v – 42v) S. VII-VIII

23.   Lat. Q.v.I N14

        Gregorius Magnus. Homiliae in Ezechilem liber I. S. VIII

24.   Lat. Q.v.I N15

        1. Isidorus Hispanensis. In libros Veteris et Novi Testamenti (f. 2-7v); De ortu   

            et obitu Patrum , cap. I-XLV, XLIX-L, LII-LIII, LVIII-LXIII (f. 7v-17v)

        2. Hieronimus Stridonensis. Epistula 53 ad Paulinum (f. 17v-21v)

        3. Isidorus Hispaniensis. De ecclesiaticis officiis (f. 21v-51v); De differentiis    

            rerum sive Differentiae theologicae vel spirituales (f. 53-63)

        4. Symbolum ‘Quicumque vult’ (f. 63-63v)

        5. Acrostichon ‘Johannis celsi rimans’ (f. 53v)

        6. Isidorus Hispaniensis. Synjnymorum de lamentatione animae peccatricis libri

            I-II (f. 64-71v)

        7. Carmen de ventis et Poema Abecedarium de zodiaco (f. 71v)

        8. Aldhelmus Scireburnensis. Aenigmata (f. 52v, 72-79v) S. VIII

25.   Lat. Q.v.I N16

        1. Ps. Hieronimus. Epistula ad Constantium (f. 4-6)

        2.  Comes Corbeiensis. Lectionarium (f. 6-169). S. VIII

26.   Lat. Q.v.I N17, Augustinus Hipponensis. Retractiones. S. VIII

27.   Lat. Q.v.I N19

        Rufinus Aquileiensis. Commentarius in Symbolum apostolorum. S. IX

28.   Lat. Q.v.I N33, Joannes Chrisostomus. De sacerdotio. S. IX

29.   Lat. Q.v.I N34, Miscellanea varia. S. IX

30.   Lat. Q.v.I N38, Filastrius Brixiensis.

        Diversarum hereseon liber, cap. XXIX (1) – CLVI (1128). S. IX

31.   Lat. Q.v.I N39

        1. Novatianus presbiter. De cibis iudaicis (f. 1-8)

        2. Epistula Barnabae (f. 8-20)

        3. Epistula catholica Jacobi (f. 20-24), S. IX

32.   Lat. Q.v.I N46

        1. Rufinus Aquileiensis. Praefatio in Gregorii Nazianzeni Orationes.

        2. Gregorius Nazianzenus interprete Rufino. Orationes. S. IX-X

33.   Lat. Q.v.I N56, Kalendarium corbeiense. S. IX

34.   Lat. Q.v.II N5, Miscellanea varia. S. IX

35.   Lat. Q.v. XIV N1, Paulinus Nolanus. Carmina. S. VIII

36.   Lat. O.v.I N2,  Evangelium Marci, I-IV, 1-2. S. VIII

37.   Lat. O.v.I N3

        1. Evangelium Matthaei versionis antehieronimianae (f. 1-86)

        2. Oratio exorcismus (f. 76v-78v), S. VIII

38.   Lat. O.v.I N4

        Cassianus Iohannes. Collationes, pars secunda, coll. XI-XVII. S. VIII

39.   Lat. O.v.XIV N1

        Fridegodus Cantuariensis. Vita s. Wilfridi, cap. I-XLVII, S. X

40.  Cl. lat. F.v.N1

       Columella Lucius Iunius Moderatus. De re rustica. S. IX      

41 .  Cl. lat. F.v.N7, Miscellanea. S. IX

42.   Cl. lat. F.v.N8

        1. Ps. Cicero. Rhetorica ad Herennium libri I (cap. VI-XVII) – IV  (f. 1-48v, 65-  

            66v)

        2. Cicero Marcus Tullius. De inventione rhetorica libri I (cap. I-XXXV) – II             

            (cap. IX) f. 49-64v, 69-87.

        3. Marius Victorinus. Explanationes in Ciceronis rhetoricam liber I excerpta (f.          

           67v-68),  S. IX-X

43.   Cl. lat. F.v.N10

        Martianus Capella. De nuptiis Phililogiae et Mercurii libri I-IX cum glossis  

        Martini Laudunensis. S. X

44.   Grec. 20, Epistolae Pauli. S. IX

Klasztor Momkenienborch diecezji Magdeburgskiej

 (Sanctae Mariae virginis et Sancti Cypriani episcopi)

1.  Lat. Q.v.I N30 ,Gregorius Magnus. Homiliae in Ezechielem. S. XI

     f. 1: ‘ liber beate marie semper virginis santique Cipriani ep[iscop]i et martiris       monasterij momke[n]nye[n]burg ordinis b[ea]ti benedicti’

2.  Lat. Q.v.I N172, Gregorius Magnus. Homiliae XL in Evangelia. S. XII

f. 2: ‘liber s[an[c[t]e marie v[irgines] [et] s[an]c[t]i Cypriani Mom. Nienburch’

3.  Lat. O.v.I N138 Miscellanea. S. XV

f. 2: ‘Iste liber est b[ea]tissime dei genitricis  semp[er]q[ue] u[ir]ginis ma[r]ie sanctiq[ue] Cipriani Epi[scopi] q[ue] m[arti]ris Mon[asterii] in momckennienborch ordinis sancti B[e]n[e]dicti Magdeburgen[sis] dyocesis’

Klasztor św. Maura w Paryżu

(Sancti Mauri fossatensis)

1.  Lat. F.v.I N8

     Evangelium cum prologis, argumentis et capitulis, S. VIII

2.  Lat. F.v.I N27

     Hymni in laudem S. Mauri abbatis cum notis musicis. S. XII

     f. 15v: ‘Hic est liber sancti mauri …’

Kodeksy z bibliotek innych klasztorów benedyktyńskich

Lat. Q.v.I N41, Sacramentarium Gregorianum. S. IX-X

f. 4: ‘Ex monasterio s. Benedicti Batriciaei’

Lat. O. v.I N6, Antifonarium missae. S. XII

f. !: ‘Ex Montio de Prato Rothonis ordinis S. Benedicti’; ‘B.  Mariae de bono nuntio   Rothoma[gensis]’

Lat. O.v.I N9, Lectionarium. S. XIV

f. 1: ‘Ex libris Monasterij S. Martini a Campis ord. cluniac.’

Rękopisy ksiąg z bibliotek klasztorów augustiańskich

Klasztor Weissenau

1.    Erm. lat. 1

       1. Fulgentius Ruspensis  (Ps. Augustinus).

       2. De fide ad Petrum.  Contra Faustum manicheum. S. XII

2.    Erm. lat. 2

       Augustinus Hipponensis. De sermone Domini in monte. S. XI

3.    Erm. lat. 3

       1. Regula S. Augustini

       2. Hugo de Sancto Victore. De claustro corporis et animae. Expositiones regulae

           S. Augustini.

       3. Consuetudines sub regula S. Augustini.

       4. Clemens V. De communi vita

       5. Praefatiuncula in vitam clericorum. S. XIV

4.    Erm. lat. 4

       1. Bernardus Claraevallensis. De consideratione ad Eugenium III papam;        

           Homiliae IV super ‘Missus est’.

       2. Richardus de Sancto Victore. De preparatione animi ad contemplationem seu

        Beniamin minor. S. XI

5.    Erm. lat. 5/1-2

       Biblia sacra cum prologis. S. XII

6.    Erm. lat. 6

       1. Cassiodorus Flavius Magnus Aurelius. De anima.

       2. Vita s. Egidii.

       3. Vita s. Hieronimi.

       4. De grammatica. Sermones. S. XIII

7.    Erm. lat. 7, Formularium dictaminis et instrumentorum. S. XIV 

8.    Erm. lat. 9

       1. Nicolaus de Lyra. Commentarii in psalmos.

       2. Tractati theologici.

       3. Kopie von Urkunden. S. XV (1421

9 .    Erm. lat. 10, Sermones de tempore. S. XI

10.   Erm. lat. 11, Bartolomeus Pisanus. Summa de casibus conscientiae. S. XIV

11.   Erm. lat. 12. Miscellanea. S. XIII-X

12.   Erm. lat. 13, Miscellanea. S. XII

13.   Erm. lat. 14, Miscellanea. S. XVII-XVIII

14.   Erm. lat. 15, Antifonarium officii. S. XV

1. Erm. lat. 18, Lucas de Bitonto Patavinus. Super evangelia; Sermones de      

        tempore. S. XV (1404)

16.   Erm. lat. 20, Modus celebrandi missa. XVI (1597)

17.   Erm.  lat. 21, Sermones de sanctis. S. X

18.   Erm. lat. 22

        1. Honorius Augustodunensis. Speculum ecclesiae.

        2. Dialogus inter divitem et pauperum. S. XII

19.   Erm. lat. 23, Aristoteles. De anima. S. XIV

20.   Erm. lat. 24, Collectanea juridica. S. XVII (1677)

21.   Erm. lat. 25, Ivo Carnotensis. Panormia cum tabula et prologo. S. XI

22.   Erm. lat. 26, Gregorius IX. Decretalium libri V. S. XIV

23.   Erm. lat. 28, Avicenna. De rebus medicalibus libri V. S. XIV

24.   Erm. lat. 29, Albertus Magnus. Super Aristotelis libros Ethicae. S. XV

25.   Erm. lat. 30, Aristotelis Phisica de nova translatione. S. XIII-XIV

26.   Erm. lat. 31, Albertus Magnus. Super Logicam Aristotelis. S. XV (1404)

27.   Erm. lat. 32, Isaac Israelita. De diaetis universalibus et particularibus.S. XIII

• Erm. nem. 3, Handbuch fur die bei geistlichen Handlungen inder katholische

        Kirche vorgeschriebenen Gebete uhd ubrigen Vorrichtungen.A. 1765-1766

Klasztory kanoników i kanonis regularnych

św. Augustyna kongregacji Windesheims

1. Lat. F.v.I N57, Augustinus Hipponensis. De civitate Dei. S. XIV (1396)

       f. 186: ‘lib[er] monaster[ium] b[ea]te Marie viridisvall in zonia p[ro]pe Brux ad       

       duas leucas’ (Grunendal – Domus beatae Mariae virginis in Viridisvalle prope      

       Bruxellam)

2.   Lat. O.v.I N178,

       Gerardus Zerbolt Zutphaniensis. De spiritualibus ascensionibus. S. XV (1428)

       f. 1: ‘Bethleem’ (Domus beatae  Mariae virginis in Bethleem prope Lovanium.)

3.    Lat. O.v.I N176, Jacobus de Varagine. Sermones. S. XIV

       f. 1: ‘Iste liber p[er]tinet ad libraria[m] monasterij regulariu[m] vallis s[an]c[t]i

        martini in lovanio in die grimstraete’ (Domus Sancti Martini in Lovanio)

4.    Lat.O.v.I N177, Jacobus de Varagine. Legenda aurea. S. XIV

       (Domus Sancti Martini in Lovanio)

5.    Lat. O.v.I N174, Biblia sacra cum prologis. S. XIV

       f. 1v: ‘Liber monasterij regularissar[um] s[an]c[t]ar[um] XI.m v[ir[ginu[m] i[n]                  

       tr[a]ecto’ (Domus sanctae Ursulae et 11 milis virginis in Trajecte)

6.    Goll. Q.v.I N1, Evangelien. S. XV

        f.170v: Dit boeck hoert in dat beslaeten jofferen cloester van het s[an]c[t]a[m]        

        Agneten buyte[n] nymegen ‘(Domus sanctae Agnetis in Neerbosch prope    

        Noviomagie)

7.    Goll. Q.I N2, Evangelien. S. XV (1476)

       f. 199v: ‘Dyt buyk hoort tod synt Agnyeten convent tot Harlem op heden    

       Groeten hof’(Domus sanctae Agnetis op het begijnhof te Haarlem)

8.    Lat. F.v IN15, Augustinus Hipponensis. Contra Faustum manichaeum. S. X-XI

        f. 1: ‘Codex iste est monasterij Sanctissimj Iohannis baptiste in Rebdorf

        canonicorum regularium dyocesis eystete[n]sis’.

9.    Lat. Q.I N262, Magister Sijbenhore. Sermones. S. XV

       f. 1: ‘Iste liber e[st] mo[na]sterij canonicor[um]r[e]gulariu[m] jn Rebdorff ‘

10.  Lat. Q.I N43, Miscellanea varia. S. XV (1429)

       f. 1: ‘Iste liber est ecclesie s[an]cti Johan[n]is baptiste in Rebdorff et

       canonicor[um] r[e]gularium ordinis s[an]cti augustini Eystete[n]sis dyocesis’

11.  Lat. Q.v.I N173,

       1. Gerardus van Vliederhoven. De quatuor novissimis (f.1-47v)

       2. Frater Udalricus. Expositio super cantica canticorum (f. 49-70)

       3. Hugo de Sancto Victire. Super magnificat (f. 71-88v).

       4. Contra esu carnium monachorum odini sancti Benedicti (f. 89-152)

        5. De modo meditandi (f. 155-184). S. XV (1460)

        Na okładce u dołu: ‘Iste lib[er] e[st] b[ea]ti Joh[annis]    

        bap[tistae] jn rebdorff’’

12.  Lat. F.I N312

       1.   Tertullianus Quintus Septimius. Apologetica.

       2.   Valla Lorenzo. De libero arbitrio. S. XV (1460)

       Na okładce u góry: ‘Liber sanctissimi Joannis Baptiste in           

       Rebdorff’‘

13.  F. 995 op. 2 N85

       1. Usuardus. Martirologium. (f. 1-110v)

       2. Commentum super regulam beatissimi patris nostri Augustini (f. 110v-145v)

       S. XVI (1568)     

       f. 1: ’Canonicorum reg. S. Aug. … Halberstady”.

14.  Lat. O.v.I N47/8, Graduale romanum. Fragmentum (1 f.), S. XII

       ‘Iste liber est monasterij iohan[n]is baptiste jn  Rebdorff canonicor[um]         

        regilariu[m] ordinis s[an]cti augustini eystetesis dyocesis’

Kodeksy z bibliotek klasztoru celestyńskiego  Najśw.Maryi Panny w Paryżu

 

1.    Lat. F.v.I N24/1-3, Biblia sacra. Vetus testamentum cum prologis. S. XII

       v. III, f. 212v: ‘Celestinorum de Parisiis’

2.   Lat. F.v.I N67, Johannes Chrisostomus. Homiliae in Mathaeum. S. XIV 

      f. 104v: ‘Iste liber … ordinis celestinorum’

3.    Lat. F.v I N 103, Lectionarium cum notis musicis. S. XV

        f. ‘Lectionarium conventu fratrum Celestinorum B. Mariae Virginis de Parisiis               

        Saeculi XVmi’      

4.    Lat. F.v I N 104/ v. 1-3 – Ludolphus Saxonis. Vita Christi. 1-6, S.XV

       v. 4 –    Homiliarium ordinis celestinorum. S. XV

       v. 5 –     1. Bernardus Claraevallensis. Sermones de  diversis (f. 1-25); Parabola

                        II De        pugno       spirituale (f. 25-27); Sermones de diversis (f.     

                        27v-62v); De conversione ad clericos (f. 62-74); De Christo et     

                        ecclesia (f. 74-76); Parabola I De pugno spirituale (f. 77v-79v);       

                        Sermones de diversis (79v-90).

•               2. Liber de lectione evangelica collectus ex dictis Bernardi abbatis     

                          clarevallis. De colloquio Symonis et Jesum (f. 93-119).

                     3. Retractio beati Bernardi in librum de duodecim gradibus humilitatis     

•                   (f. 119-13 ). S. XV              

        v. 6 –     Bernardus Claraevallensis.

                     1. Sermones de tempore (f. 1-182v)

                     2. Sermones de sanctis (f. 183-280v). S. XV

                     v. 6, f. 90: ‘Iste liber est de conventu fratrum celestinoru[m] be[ate]    

                       Marie de Parisiius’

Kodeksy z bibliotek klasztorów franciszkańskich w Asyżu

(Sacro Convento)

1.  Lat. Q.v  N 224

     Nicolaus de Lyra. Postillae super Cantica canticorum, super Lucae, super     

     Epistolae. S. XIII

     f. 102v: ‘Iste liber p[er]tinet ad sacrum conventu[m] assisi’

2.  Lat. F. v I N 125

     Bonaventura. Commentaria in quartum librum Sententiarum. S. XIV

3.   Lat. Q.v I N 219, Bonaventura. Opera. S. XIV

Klasztor zakonu Minorytów

Pol.F.I.N54

      Regesta acceptarum et expensarum conventum Drohiciensis 1695-1781.

Klasztory trzeciego zakonu św. Franciszka

Lat. Q I N 112, Psalterium. S. XV

f. 1: ‘Liber soror[um] dom[us] marie Gravie de tertia regula Sancti Fransisci in Gravia’

Lat. F I N 218, Bartolomeus Pisanus. Summa de casibus conscientiae. S. XV

f. 1: ‘Iste liber p[ertinen]tis soro[r]ib[us] 3e regule in Kempis in

[con]

ve[n]tu s[an]cte anne

Lat. O.v I N 190, Novum Testamentum. S. XIV

f. 1: ‘Ex libris ……. Francisci s[an]c[t]i’

Kodeksy z bibliotek klasztorów Kartuzów

Lat. F.v I N 48, Miscellanea theologica.

     1. Calendarium (f. 2-7)

     2. Testamentum pacis inter fratres s. Benigni Divionensis OSB et fratres

•    cartusiensis Sancte Trinitatis lingonensis diocesis (f. 8-8v)

     3. Reliquarium sanctorum manasterii s. Benigni enumeratio (f. 9-10)

     4. Testamentum pacis inter fratres s. Stephani Divionensis OSA et fratres Sancte   

         Trinitatis prope Divionem (f. 10v-11v)

     5. Usuardus. Martirologium (f. 12-113)

     6. Lectiones (f. 114-114v)

     7. Paulus. Epistolae (f. 115-217)

     8. Obituarium (f. 218-241),  S. XV

Lat. O.v I N 29, Egidius Romanus. Liber sententiarum. S. XIII

        f.: ‘Iste liber est michi frater phito denernis ordinis cart.’; ‘In sacra pagina    

        bacalaurio     in conventus divionis in burgundiae’

Lat. Q I N 152, Miscellanea. S. XV

         f. 10: ‘Iste liber est carthus. in colonia’

Lat. Q I N 203, Nicolaus de Lyra. Expositio X preceptorum. S. XV

       f. 96: ‘Carthusiensium in colonia est liber iste’

Lat.O.v.I N136, Capitula per curriculum anni. S. XV

Lat.O.I N729, Directirium in exercitia spiritualia. S. XVI

        f. 1: ‘Cartusiae Gemmiciae’

Razn. Q.I.N64, Liber officii carthuasiensis ordinis. S. XVII

Kodeksy z klasztorów zakonu karmelitów w Dijon

Lat. Q.v I N 182, Bonaventura. Breviloquium. S. XV

        f. 1: ‘ho[c] volume[n] … dedi co[n]ve[n]tu[m] nost[ro] divione[n]si Anno    

        d[omi]ni 1491’;

        na okładce u góry: ‘…sacrj ordinis carmeli…’

Rękopisy ksiąg z bibliotek klasztorów dominikańskich

Lat.O.I.N61, Nicolaus de Borra. Sermones. S. XV

        f. 1:’Conventus francfordiensis ord. praedicatorum 1520’

Razn.F.XVIII.N188, Elenchus librorum bibliothecae conventualis Rosiniensis       

        ordinis Praedicatorum. S. XIX

 

Zakonu pijarów (Fratrum scholarum piarum)

Lat.Q.I.N1460, P. Benedictus. De sanctissima Trinitate. A. 1642

       f. 1: ‘Bibliotheca Dombrovinensis’

Lat.Q.I.N1461, Stan. Hastowski. De verbi divini incarnationis. A. 1749

Lat.Q.I N1462, P. Benedictus. De incarnatione verbi domini. A. 1691

      f. 1: ‘Bibl. Dombr. schol. piarum’

Razn.Q.XV.N73, Miscellanea eloquentiae. A. 1704

      f. 1: ‘Bibliotheca Dombrovicensis’

Razn.Q.XVII.N260, Syntagmae Pharmaceutrices Bibliothecae

      Dombrovicensis Scholarum Piarum. S. XVIII

Razn.Q.XII.N251, Miscellanea varia. A. 1762-1765

f.36v: “Schola pia Zloczoviae’

Razn.F.II.N56, Familia domus Stutiensis. A. 1782-1832

f. 117v: ‘Sigill. Scholar. Piar. Coll. Stutin in Litvania’

Razn. Q.XV.N59, Arena militantis diligentiae vario certamine. A. 1712-1713

f. 1: ‘Lubomirsclor Srzeniavae Ripas in Collegio Podo. Scholar. Piar.’

Razn. Q.XV.N60, Regnum liberae vocis eloquentiae. A. 1706

f. 1: ‘Wasovicianum Radomiensi Scholarum Piarum Collegium’

Razn.Q.XV.N66, Miscellanea varia. A. 1740

f. 1: ‘Lithvanae Scholarum Piarum’

Rękopisy ksiąg z bibliotek klasztorów jezuitów

Dynaburg

1.  Razn.F.II.N57, Liber expensarum residentiae Dunaburgensis S. J. A. 1749-1796

2.  Razn.F.II.N58, Liber rationum residentiae Dunaburgensis S. J. A. 1682-1789

3. Pol.F.II.N87, Dynaburskiej rezydencij sprawy wieczyste societatis Jesu. A. 1780

Połockie kolegium jezuickie

1.  Lat.O.I.N 759, Tractatus thomistici S. XVIII, f.1: ‘Coll. Pol. S.J’

2.  Lat.O.I.N760, Tractatus de fide, pars secunda. S. XVIII, f. 1:’Coll. Pol. S.J.’

3.  Lat.O.I.N 762, Liber farraginum. S. XVIII

4.  Lat.O.I.N765, Enchiridion christianum. S. XVII

• Lat.O.I.N768, De sexto et nono decalogi. S. XVIII, f.1: ‘Coll. Pol. S. J.’

6.  Lat.O.I.N769, Propositionems ex tractatu de incarnatione publice. A. 1805

• Lat.O.I.N770, Summarium controversiarum quo dogmata catholica omnia      

            optima. S. XVIII

8.  Lat.O.I.N771, Exertitia spiritualia S. J. S. XVIII

9.  Lat.O.I.N772 Exercitia spiritualia. A. 1760, f.1: Pol. S. J.’

10. Lat.Q.I.N1485, Homo spiritualis. S XVIII

11. Lat.Q.I.N1489, Paulus Choynovski. Tractatus theologocus. A. 1709

f. 1: ‘Coll. Pol. S. J.’

12. Lat.Q.I.N1494, Sermones. S. XVIII

13. Lat.Q.I.N1497, R. P. Duprez S. J. De fide et gratia. A. 1762

14. Razn.F.I.N21, Summarium depositionum testium. S. XVII f. 1: ‘Coll. Pol. S. J.’

15. Razn.O.XVI.N46, Orationes dominicae. S. XIX,  f. 1: ‘Coll. Pol. S. J.’

16. Razn.F.XVII.N18, Liber eorum qui vota fecerunt in collegio Polocensi’

A.1703-1820

17. Razn.Q.XVIIN6, Liber rerum candidatorum. A. 1760-1799

18. Razn.Q.XVII.N81. Miscellanea varia. S. XVIII, f. 1: ‘Coll. Pol. S. J.’

19. Razn.F.XVIII.N186, Katalog ksiąg Połockiej Biblioteki Jezuickiej, przeznaczonych dla Zarządu Głównego d/s  Wyznań Obcych S. XIX

Toruńskie kolegium jezuickie

Lat.Q.I.N1384, De fide, spe et caritate. A. 1767

 

Poznańskie kolegium jezuickie

1.  Lat.Q.I.N1486, Facti societatis Jesu. S. XVIII

2.   Lat.Q.I.N1396, De divina gratia. A. 1745

3.  Razn. F.I.N18, Constitutiones ex congregationibus seu capitulis generalibus …

domus professae Soc.  Jesu. A.1686-1694

Inne kolegia jezuickie

Pol.F.II.N92, Liber contractum cum familia domestica Collegii Dunaburgensis.

A. 1748-1773

Razn.Q.XV.N61, Miscellanea poetica. S. XVII-XVIII

f. 211: ‘Colleg. Lubl. Societatis Jesu’

Lat. Q.v I N 211, Franciscus Xaverius. Instrumentum doctorum Columbani

Pfeifeeri. 22 maji 1778 Roma. f. 3: ‘… collegij Soc. Jesu’

Razn.F.I.N20, Primum saeculum gratiarum. S. XVIII-XIX

f. 1: ‘Coll. Orsensis S. J.’

Razn.O.I.N61, Miscellanea varia. S. XVIII, f. 1: ‘Bibl. domus Rosienensis’

Razn.O.I.N61, Miscellanea varia. S. XVIII, f.1: ‘Bibl. domus Rosienensis’

Razn.F.II.N56, Familia domus Stutiensis. A. 1782-1832

f. 117v: ‘Sigill. Scholar. Piar. Coll. Stutin in Litvania’

Pol.F.II.N85, Regesta receptarum 1769-1801.

Pol.F.II.N86, Regesta receptarum 1769.

Rękopisy ksiąg z bibliotek zakonu bazylianów

Razn.Q.I.N60, Regulae et constitutiones ordini S. Basilii. S. XVII

Razn.Q.I.N61, Constitutiones ordini S. Basilii. S. XVII

Razn.O.I.N54, Miscellanea varia. S. XVIII

f. 7; ‘R. P. Timotheum  Moravskj O.D.B.M.’

Pol.F.I.N43, Resolutiones casuum. A. 1788-1795

Pol.F.I.N47, Pominnik abo wizerunk smiertelnosci ludzkiey 1686-1738

Pol.F.I.N48, Constitutiones ex congregationibus 1617-1717

Pol.F.I.N49, Apographum consultationum O.S.B.M.

congregationis SS. Trinitatis 1726-1742

Pol.F.I.N52, Kulczynski Ignacy.

Inventarz Klasztoru Bazylianskiego w Grodnie. A. 1738

Pol.F.I.N53, Xiega Klastoru Borunskiego Zakonu

Swietego Bazylego Wielikiego. A. 1692

Pol.F.I.N54, Collectanea. S.XVII-XVIII

Rękopisy ksiąg z bibliotek klasztorów, których przynależność

do zakonów nie została ustalona

Lat. Q.v I N 181, Bernardus Claraevallensis. Epistulae. S. XIII

f. 1: ‘Codex monasterij divi Maximini trevero[rum] archiep[iscop]i prope treveri situati’.

Lat. F. v II N 1, Innocentius III. Decretales. S. XIV

f. 1: ‘Ex libris Imperialis Monasterij S. Maximini’

Lat. Q.v I N 211,

Franciscus Xaverius. Instrumentum doctorum Columbani Pfeifeeri.

22 maji 1778 Roma, f. 3: ‘… collegij Soc. Jesu’

Lat. Q.v I N 146, Bonaventura.

Meditationes super vitam Jesu Christi. S. XV (1450)

f. 1: ‘diss buck gehort in Iboppt uff … Marie virg in der clost’: Na zewnętrznej stronie okładki: ‘Iste liber pertinet mo[n[ial. .. marie  … ibopdie’.

Lat. O.v I N 11, Augustinus. Sermones. S. XII

f. 135v: ‘ liber s[anc[t]i Martini potesiensis’

Lat. O.v I N 121, Miscellanea. S. XV

f. 3: ‘Est sancti Ioannis Evangeliste Parmae. 1688’

Lat. O.v I N 148, Miscelanea. S. XV

f. 1: ‘Mediani m[o]n[aste]rii 1717’.

Lat. O.v I N 149,  Sermones. S. XIV

f. 407v: ‘liber s[an]cte marie uallisclare’

Lat.O.v II N 7, Gregorius IX. Liber decretalium. S. XIII

Na okładce u góry; ‘…conventu lovaniensis’

Lat.Q.I N1482, Graduale. A. 1632, ‘Monasterii S.Petri Erfordiensis’

Lat.O.v.I N 47, Fragmenta ecclesiae S.Pancratii

Pol.F.I.N46, Regesta receptarum et expensarum conventus Choroscensis 1655-1701

Dokumenty historii Kościoła rzymskokatolickiego w kolekcjach

prywatnych oraz w zbiorach Działu Rękopisów

W Dziale Rękopisów znajduje się około 1200 zbiorów pochodzących z kolekcji prywatnych, tzn. osobistych archiwów działaczy państwowych, naukowców, twórców kultury XVIII-XX wieku w Rosji, a także cenniejsze  dorobki pisemne najwybitniejszych działaczy z różnych stron świata, akta i pisma o charakterze państwowym, archiwalne materiały kancelaryjne, kartograficzne i ikonograficzne (atlasy, rękopisy mapy, rysunki, plany, rysunki techniczne, akwarele, zdjęcia fotograficzne)  uporządkowane w zbiory map, rysunków, rysunków architektonicznych, itd.

Dla orientacji w tej masie spuścizny rękopiśmiennej opracowano poradniki informacyjno-bibliograficzne oraz  informatory.

Materiały zbiorów rękopisów znalazły miejsce :

1. W Sprawozdaniach Imperatorskiej Biblioteki Publicznej z  lat 1814-1993
2. W datowanym przewodniku ze zbiorów prywatnych XVIII-XX w. w 4 wydaniach,  w których zawarta jest krótka charykterystyka archiwaliów.

Każdy zbiór przechowywany w Dziale Rękopisów posiada opis inwentaryzacyjny.

Jednakże przy opracowywaniu pomocy informacyjno-bibliograficznych i informatorów  temat  „Historia Kościoła rzymskokatolickiego” nie był brany  pod uwagę, w związku z czym sporządzenie  wykazu materiałów na ten temat przy pomocy wyżej wymienionych wydań jest praktycznie niemożliwe. Jedynie przegląd spisów inwentaryzacyjnych pozwala określić w ogólnej masie zbiorów (1200 zespołów)  te, które zaiwerają interesujące naukowca dane.

Niniejszy spis zbiorów posiada charakter wstępny. Dla pełnego uzyskania wszystkich źródeł dotyczących historii Kościoła rzymskokatolickiego (przechowywanych w OR RBN)  potrzebna jest długotrwała i ukierunkowana praca.

Materiały dotyczące historii Kościoła rzymskokatolickiego zostały odnalezione na podstawie cech wyróżniających. Jedna z nich – personalna, tzn. mówiąca o przynależności posiadaczy zbiorów do stanu duchowieństwa. Zaznaczyliśmy 2 zbiory, w których materiały zostały zebrane przez księży katolickich: Fond (Zespół)) 67- Zbiór kanonika J.Berczyca  oraz Fond (Zespół)) 674 – opata F.Santini.

Następną cechą, uwzględnianą w naszych poszukiwaniach,  była przynależność posiadaczy zbiorów do grona działaczy państwowych, urzędników carskich, działaczy społecznych XVIII-XIX wieku, w ktrych zbiorach zostały umieszczone materiały dotyczące działalności służbowej  i społecznej, korespondencja i inne. W  materiałach tych znalazła miejsce historia Kościoła rzymskokatolickiego w Rosji. Ogromne masy tych materiałów znajdują się w zbiorach kuratorów Wileńskiego Okręgu Szkolnego P.Batiuszkowa (F.52) i I.Korniłowa (F.377), a także inspektora okręgowego  tegoż okręgu –  N.Nowikowa (F.523) oraz innych.

Zainteresowanie wzbudzają również zbiory historyków, w których zgromadzone są dokumenty zarówno oryginalne jak i kopie  wykorzystywane przez nich  do   prac naukowych.  Przede wszystkim są to  historycy zajmujący się bezpośrednio historią Kościoła rzymskokatolickiego: O.Dobiasz-Rożdziestwieńska (F. 254), A.Brillantow (F.102), L.Rozumowska (F.1137) i inni. W pracach niektórych historyków-rusycystów  również można odnaleźć informację dotyczącą dziejów Kościoła rzymskokatolickiego. Należą do nich: W. Bilbasow (F.73), N. Szilder (F.859), W. Ratcz (F.629)  i inni.

Materiały dotyczące architektury kościołów katolickich zgromadzone są w zbiorach Materiałów Architektonicznych (F.40), N. Benua (F.63), N. Nikolski (F.1037), N. Sobko (F.708).

Dokumenty dotyczące Kościoła rzymskokatolickiego odnalezione zostały w personalnych  zbiorach  działaczy rosyjskich, którzy pasjonowali się zbieraniem autografów, pism, ksiąg  rękopiśmiennych, na przykład: w zbiorach M. Pogodina (F.588), D. Gincburga (F.183), P. Kartawowa (F.341), W. Diesnickowa (F.249), i in.

 Osobną grupę materiałów stanowią  zbiory rękopisów utworzone  w ścianach Rosyjskiej Biblioteki Narodowej z różnych materiałów  nabytych w różnych latach.  Są również takie zbiory jak Nowy Zbiór Książek Rękopiśmiennych (f. 905),  Zbiór Poszczególnych  Nabytków (F. 1000) i in. Właśnie  ostatni z wyżej wymienionych zbiorów zawiera część archiwum instytucji rzymskokatolickich, który wcześniej mieścił się w Mohylewie. W jego skład wchodzą: dokumenty wchodzące (polecenia, rozporządzenia, listy itp.), skierowane do biskupa mohylewskiego oraz metropolity wszystkich Kościołów rzymskokatolickich w Rosji metropolity S.Siestrzencewicza w sprawach kierowania departamentem oraz podporządkowanymi mu katolikami. Akta archidiecezjalnej  kapituły mohylewskiej zawierają dane dotyczące własności  ziemi, dokumenty ds. przydziału środków ze Skarbu Państwa na utrzymanie Kościoła rzymskokatolickiego oraz dotyczące wyboru dostojników Kapituły; materiały dotyczące mohylewskiego konsystorza itd.

W przytoczonym niżej przewodniku personalnych zbiorów i kolekcji, zawierających materiały dotyczące historii Kościoła rzymskokatolickiego, podane są: numer zbioru i nazwisko posiadacza tegoż zbioru, okres jego życia, działalność (w niektórych wypadkach  zaznaczone tylko te dane, które dotyczą danego tematu). Jest tu również  ogólny opis zbioru – ilość jednostek archiwalnych oraz ramki chronologiczne materiałów zbioru. Wymienione  materiały posiadają krótki opis.

Zbiór 2.  Henryk Аbich (1806-1886), geolog, członek akademii.

779 jedn. arch., 1810-1899

Materiały dotyczące działalności zakonu mechitarystów Kościoła rzymskokatolickiego w Armenii i we Włoszech:

            Opis bazyliki mechitariarystów, klasztoru św. Jakuba oraz informacjie o założeniu zakonu.

            Listy członka zakonu mechitarystów w Wenecji – L.Alisszana.

Zbiór 14.  Iwan  Аksakow  (1823-1886), pisarz i działacz społeczny

670 sygnatur; 1847-1902

Komitet ds. budowy prawosławnego soboru Trójcy św. w Bielsku w przebudowanym budynku kościoła karmelitów.

Zbiór 16.  Piotr Аlbedyński  (1826-1883), generał-gubernator wileńskiego okręgu wojskowego (1874-1879). 67 sygnatur;  1866-1881

Materiały dotyczące działalności służbowej związanej z zarządzaniem w północno-zachodnim kraju. Raport o środkach mających na celu poszerzenie praw Kościoła rzymskokatolickiego.

Zbiór 18. Wasyli Аnastastasiewicz  (1775-1845), bibliograf, poeta, tłumacz, urzędnik kancelarii Wileńskiego Okręgu Szkolnego (1802-1818)

561 sygnatur; 1755-1846

            Zbiór zawiera materiały kancelarii opiekuna Wileńskiego Okręgu Szkolnego A.Czartoryskiego oraz fragment archiwalii polskiego działacza oświeceniowego H.Kołłątaja:

            Listy różnych osób: bpa brzeskiego J.Butaka, bpa wileńskiego J.Kossakowskiego, prowincjała karmelitów A.Szmatowicza oraz innych.

            Listy do H.Kołłątaja: bpa łuckiego St.Lewińskiego, bpa warszawskiego A.Młodziewskiego, bpa Okęckiego, regenta szkoły klasztoru dominikańskiego Strońskiego i in. List metropolity J.Smogorżewskiego do osoby nieznanej.

Zbiór 29. Aleksy Arkaczejew  (1769-1834), minister wojny (1808-1810), członek i prezes departamentu Rady Państwa ds. wojennych (1810-1812, 1816-1827).

67 sygnatur; 1786-1832

            List rzymskokatolickiego metropolity mohylewskiego St.Siestrzencewicza do A.Arakczejewa z dnia 11 stycznia 1818 г.

Zbiór 37. Aleksander Artiemiew (1820-1874), statystyk, archeolog; współpracownik Komitetu Statystyki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (od 1852). 931 sygnatur; 1825-1875

Wśród materiałów działalności służbowej: dane statystyczne gub. lubelskiej, rejestr dotyczący narodowej i religijnej przynależności ludności krajów nadbałtyckich.

Zbiór 40. Zbiór rysunków architektonicznych

511 sygnatur; XVIII-XIX w.

Rysunki i projekty kościołów katolickich: E.Lajozy, W.Bołotowa i autorów nieznanych (połowa XVIII-XIX w).

Zbiór 52. Pompeusz Batiuszkow (1811-1892), historyk, wicegubernator kowieński, (1850-1856), kurator   Wileńskiego Okręgu Szkolnego (1858-1869); małżonka- Zofia Nikołajewna ( z domu Kriwcowa, 1821-1901)

268 sygnatur; 1621-1892

Informacje o klasztorach dominikańskich, o wprowadzeniu dodatkowego nabożeństwa w kościołach w języku rosyjskim, notatka o niedopuszczalności utworzenia rzymskokatolickiej katedry biskupiej w Saratowie oraz in.

Autografy zgromadzone przez P. i S. Batiuszkowów: abpa unickiego J.Kuncewicza (autograf i kopie), kardynała A.Giacomo, francuskiego bpa G.Henri, wileńskiego bpa żylińskiego.

Zbiór 63.  Mikołaj Benua (1813-1898), architekt, członek akademii;  jego syn –  Leon (1856-1928), architekt, członek akademii

148  sygnatur; 1826-1903

Rysunki techniczne oraz szkice kościołów katolickich we Włoszech, projekt kościoła i ołtarza w Petersburgu.

Zbiór 67. Zbiór Iwana Bierczycza (1824-1870), kanonik w Zadar

(Przymorze Chorwackie ).88 sygnatur;XIII-XIX w.

            Rękopisy o treści liturgicznej i kazania napisane głagolicą książkową  albo kursywą głagoliczną w języku łacińskim w XIII-XIX w.

Zbiór 73. Wasyli Bilbasow (1838-1904), historyk, publicysta, profesor Uniwersytetu Kijowskiego, redaktor gazety „Głos”; jego teść –

Andrzej Krajewski (1810-1889), korespondent, wydawca

1343 sygnatur;  1557-1918

            Badania W.Bilbasowa: notatki „Historia zakonu jezuitów” „Spis skrótów spotykanych w bullach papieskich przechowywanych w Watykanie”

W materiałach dotyczących pracy W.Bilbasowa „Historia Katarzyny II”; wyciągi z Imiennych Dekretów Najwyższych sporządzone  przez A.Turgieniewa w  1782-1803,  o bullach papieskich i o wstrzymaniu wysyłania dochodów za granicę, wyciągi z prac historiograficznych i różnych  archiwów na temat „Jezuici za czasów Katarzyny II” – о poselstwie kardynała J.Arszedskiego, kopia listu bpa łuckiego St.Lewińskiego do metropolity J.Smogorżewskiego, „Opis wydarzeń wśród duchowieństwa obrządku zachodniego   za czasów metropolity Siestrzencewicza-Bogusza”, kopia listu rzymskokatolickiego metropolity mohylewskiego St.Siestrzencewicza-Bogusza do mninstra spraw duchownych i oświaty narodowej (A.Golicyna) i inne.

Zbiór 102. Aleksander Brylantow (1867-1933), historyk, profesor Sankt Petersburskiej Akademii Duchownej (1903-1918), członek-korespondent АN ZSSR; współpracownik naukowy Państwowej Biblioteki Publicznej (od 1923)

476 sygnatur; 1880-1930

Rękopisy: monografia „Historia rozwoju władzy papieskiej w Kościele Zachodnim”, artykuł „Papiestwo. Roszczenia: rzeczywistość i teoria”, „Tabela pontyfikalna papieży” i inne. Kurs wykładów z historii Kościoła starożytnego –„Kościół Zachodni”. Materiały do prac.

Listy do A.Brylantowa z Apostolskiej Biblioteki Watykanu.

Zbiór 183. Dawid Gincburg (1857-1910), orientalista,

działacz społeczny, kolekcjoner  –  2339 sygnatur;  1776-1917

            Zbiory: skargi karmelickiego klasztoru wileńskiego i innych bractw na upickiego marszałka Michała Straszewicza (w języku polskim, 1816 г., 1818 г.)

Zbiór 203. Aleksander Golicyn (1773-1844), książę, działacz państwowy, ober-prokurator Synodu (1803-1817), minister oświaty narodowej(1816-1817),

spraw duchownych i oświaty narodowej (1817-1824)

29 sygnatur;  1807-1844

            List do generała zakonu jezuitów T.Brzozowskiego, 1807 r. w języku francuskim.

Zbiór 244. Iwan Deljanow (1818-1897), minister oświaty narodowej (1882-1897) – 103 sygnatur;  1850-1908

List pisarza Dżunkowskiego do J. Deljanowa powiadamiający o wyrzeczeniu się katolicyzmu.                           

Zbiór 249. Zbiór Wasyla Desnickiego, wykładowca literatury, kolekcjoner.

127 sygnatur;  XVI-XIX w.

                                   .

Kolekcja o różnej treści  XVIII w.w  języku łacińskim, zebrana w jednym z klasztorów bazyliańskich na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Henryk IV, król francuski. List do kardynała austriackiego Alberta, 1586 г. w jęz. francuskim.

Zbiór 250. Spirydon Destunis (1782-1848), historyk, dyplomata, profesor Uniwersytetu Sankt Petersburskiego; jego syn – Gabriel (1818-1895),

filolog, członek-korespondent AN –  355 sygnatur;  1797-1890

            Prace S.Destunisa „O stosunku Rządu weneckiego i papieży do Kościoła greckiego w Wenecji”, „O prozylityzmie katolików w Turcji”, „O nawróceniu arcykapłana Amidskiego, biskupa katolickiego na prawosławie”.

Zbiór 254. Olga Dobiasz-Rożdziestwieńska (1879-1939), historyk-badacz średniwiecza,  członek-korespondent AN; pracownik naukowy Działu Rękopisów Państwowej Biblioteki Publicznej (1922-1939)

495 sygnatur;  1870-1963

Rękopisy: „Wyprawy krzyżowe” „Kult św. Michała w łacińskim średniowieczu  V-XIII w.”, ”Najstarsze rękopisy łacińskie Biblioteki Publicznej   VII-IX w.” i inne. Materiały do prac: „Wspólnota kościelna Francji w XIII w.” Konspekt wykładów „Pisma papieskie”.

Wyciąg z księgi metrykalnej Sankt-Petersburskiego kościoła parafialnego św. Katarzyny o ślubie A. Dobiasz z F.Bobek. Kopia kancelaryjna podpisana przez Brzobrowskiego (3 września 1870 r. 1 k.)

Zbiór 284. Aleksander Żyrkiewicz (1857-1927), аrcheolog i pisarz,

generał-major – 141 sygnatur;  1837-1923

            Listy G.Glińskiego i prezbitera Spasskiego soboru katedralnego w Omsku Nikołaja Nikolskiego o śmierci i pogrzebie kanonika F. Senczykowskiego i o losach jego archiwum. Listy F.Senczykowskiego do A.Żyrkiewicza. Wspomnienia omskiego bpa Gabriela,  prezbitera G.Kułużyńskiego i protojereja M. Nikolskiego o kanoniku Senczykowskim.     

Fragment archiwalii kanonika F. Senczykowskiego: informacje o charakterze autobiograficznym, wyciąg metrykalny, kopia formularza podania do Sankt-Petetrsburskiej Duchownej Akademii w sprawie obrony pracy naukowej, zawiadomienie administracji kościoła rzymskokatolickiego w Wilnie o wysłaniu do Akademii opinii o nim  i inne.

 Praca F.Senczykowskiego: „Katechizm rzymskokatolicki. Tłumaczenie z jęz. polskiego na  rosyjski przez F.Senczykowskiego.” Wilno, 1871 r. druk; „Orędzie do duchowieństwa rzymskokatolickiego  gub. mińskiej ”  1873 г. druk..

Listy do niego: rektorów Akademii rzymskokatolickiej, prałata U.Rokickiego, D.Stacewicza.

Zdjęcia F.Senczykowskiego i jego wychowanka Szyszło, biskupa katolickiego gub. Mińskiej, dr teologii A. Wojtkiewicza. Zdjęcie grobu F.Senczykowskiego.

Materiały innych osób: Knapiński „Utwór polemiczny przeciw wprowadzeniu języka rosyjskiego do nabożeństwa katolickiego przez Senczykowskiego”  Druk.; Kopia listu metropolity katolickiego Gintowta do osoby nieustalonej.

Zbiór 292.   Zbiór akt zachodniorosyjskich. Opis I

477 sygnatur; 1389-1791

            Dokument króla Zygmunta I wydany księciu Janowi, biskupowi wileńskiemu, potwierdzający  akt kupna majątków  ziemi wołyńskiej powiatu krzemienieckiego – Cichno i Olechno, sprzedanych biskupowi Janowi  przez Grińkowiczów Kozińskich z dworu Jsajewskoje za sześćdziesiąt kop groszy „szerokich”.  Wilno. 1533 r. października 10.  Perganmin.

Wyciąg z ksiąg grodzkich Zamku Gospodarskiego o upiększeniu cudownego obrazu Matki Bożej w mińskim klasztorze Wniebowstąpienia  bazylianów (Dn. 17  lipca 1639 r.)  

Zbiór 313. Innocenty  (Borysow Iwan) (1800-1857), аrcybiskup

chersoński, historyk kościoła, członek akademii

48 sygnatur;  1818-1857

             Notatka: „Historia Kościoła Polskiego”

Zbiór 328. Konstanty Kałajdowicz (1792-1832), historyk, archeolog,

członek-korespondent Petersburskiej AN; kolekcjoner.

559 sygnatur; 1812-1838

            Listy profesora Połockiej Akademii Jezuickiej I. Zaleskiego.

            W jego kolekcji autografów: listy bpa krakowskiego M.Szyszkowskiego do połockiego bpa G.Firleja oraz  list z dn. 14 marca 1792 r. do biskupa (autor nieznany).

Zbiór 341. Piotr Kartawow (1876-1941), bibliograf, kolekcjoner

396 sygnatur; XIII-1941

Zbiory rękopisów: Materiały dotyczące Kościoła rzymskokatolickiego (1074-1711);  Wyciągi z akt (1880-1890 )

Fragmenty rękopisów w języku łacińskim o treści teologicznej XIII-XIV w.

Fragment z Antyfonarza XIV w. w jęz. łacińskim.

Zbiór 377. Iwan Korniłow (1811-1901), kurator Wileńskiego Okręgu Szkolnego (1864-1868), członek Rady Ministerstwa Oświaty Narodowej

1540 sygnatur; 1800-1900

Wśród materiałów działalności  służbowej:  pisma do Ministerstwa Oświaty Narodowej w sprawie zamknięcia kościoła w Grodnie, notatka o  przejściu na prawosławie w pow. wileńskim w latach 1864-1866, spis bractw religijnych przy kościołach, sprawozdania służbowe okręgowego inspektora N.Nowikowa, wykładowcy wileńskiego seminarium rzymskokatolickiego – Izjumowa, listy oficjalne  telszewskiego zarządu biskupa rzymskokatolickiego w sprawie wydania modlitewnika w języku litewskim  i  in.

Listy: archeografa A.Raczyńskiego (w załączeniu: akt inspekcji biblioteki skasowanego klasztoru dominikańskiego), dziekana F.Senczykowskiego (w załączeniu   do listu: podania do dyrektora Departamentu d/s Wyznań Obcych hrabiego E.Siwersa w sprawie wprowadzenia języka rosyjskiego w kościołach)  i in.

Materiały innych osób: „Kopia apelu do wiernych. Petersburg, dn. 31 maja  1884 r.” metropolity wszystkich kościołów rzymskokatolickich Gintowta, kopia oficjalnego listu P.Batiuszkowa  do D.Tołstoja o konieczności przedsięwzięcia  środków prowadzących do dobrego opanowania języka rosyjskiego przez  księży służących w Wileńskim Okręgu Szkolnym.

List oficjalny wileńskiego prałata  M.Gerburta i inne.

Zbiór 379. Fiodor Korniłow (1809-1895), kierownik kancelarii

Komitetu Ministrów (1861-1874). 863 sygnatur;  1796-1895

Listy generała kawalerii A.Baggowuta z prośbą o udzielenie mu pomocy w przekazaniu odebranego majątku klasztoru rzymskokatolickiego; list A.Gintowta.

Zbiór 380. Modest Karf  (1800-1876), hrabia, dyrektor Imperatorskiej

Biblioteki Publicznej (1849-1861).

554 sygnatury;  1744-1745, 1818-1887

 Wśród materiałów służbowych: spis ksiąg proponowanych przez bibliotekę klasztorną Sankt-Petersburskiego kościoła św. Stanisława w zamian za duplikaty wydane  w języku polskim  w latach 1855-1861. 

Zbiór 393. Aleksander Krasowski (1780-1857), prezes Komitetu

d/s Cenzury (od 1832) –  84  sygnatury;  1830-1856

 Wśród materiałów służbowych: relacja o zatwierdzeniu wikariusza biskupa wileńskiego; kopia cenzurowanego zezwolenia na drugie wydanie książki rzymskokatolickiego metropolity St.Siestrzencewicza-Bogusza „Dzieje królestwa Chersońskiego”.

Zbiór 523. Mikołaj Nowikow (1827-1898), оkręgowy inspektor

Wileńskiego Okręgu Szkolnego (1864-1871)

1050 sygnatur;  1851-1897

 Wśród materiałów służbowych: akta sprawy dotyczącej katechizacji  katolickiej w języku litewskim (żmudzkim); notatki o roszczeniach duchowieństwa katolickiego w sprawie tłumaczenia kazań na język białoruski; w sprawie tzw. katolicyzmu rosyjskiego; o ”Kościele łacińskim w guberniach guberniach; o  finansowaniu rzymskokatolickiego urzędu diecezjalnego; dokumenty bractw kościelnych, kościołów, kaplic; listy imienne księży w powiatach; o ruchomościach i nieruchomościach należących do Kościoła rzymskokatolickiego na terytorium Wileńskiego Okręgu Szkolnego i in.

Listy oficjalne telszewskiego bpa M.Wołonczewskiego (M.Walanciusa) do N.Nowikowa. Kopie listów i życzeń skierowanych do księży, do dziekana botockiego E.Montwida od biskupa M.Wołonczewskiego oraz inne materiały.

Zbiór 531. Abraham Norow (1795-1864), pisarz, historyk, Minister

Oświaty Narodowej (1853-1858); kolekcjoner

958 sygnatur; 1813-1872

Prace: notatki o medalu papieża Eugeniusza IV, o dokumencie klasztoru św. Sebastiana datowanym w 1794 r. i  inne.

Uwagi dra teologii A.Bagieńskiego na temat pracy A.Norowa „Sinaitici”. Informacja  o incydencie podczas przyjęcia u papieża Piusa IX.

Zbiór 536. Zbiory Stowarzyszenia Amatorów  Piśmiennictwa Zabytkowego.         

3346 sygnatur;  IV-XIX w.

            Psałterz kijowski 1397 r. z autografem na marginesie przyszłego unickiego arcybiskupa połockiego I.Kuncewicza. Kopie zdjęć z oryginalnych  akt Soboru  Florentyńskiego 1439 r.,  podarowane przez P.Prlinga. Dokumenty prawne Soboru w Kolonii z lat  1450-1486. Indulgencja papieża Piusa VI na pergaminie (1788 г.) Oryginalne brewe  Juliusza III dla  kościoła św. Jana  i  inne materiały.

Zbiór 539. Włodzimierz Odojewski (1804-1869), książę, pisarz, muzykolog, pomocnik dyrektora Imperatorskiej Biblioteki Publicznej

oraz kierownik Muzeum Rumiancewskiego (1846-1862).

1861 sygnatur;  1791-1870

            Dokumenty Wydziału d/s Wyznań  Obcych. Przedstawienie (z historycznego punktu widzenia) sprawy przekształcenia ewangelickiego zarządu kościelnego oraz kopia  dekretu skierowanego do  Senatu  (18 katr, Zbiór 539, opis II, 1578); Syndycy kościoła św. Ludwika; list do opata Dowigiełło (Kopia w języku francuskim /1864/ 2 k. Zbiór 539, op.II.1733.) Оdojewski do Batiuszkowa. Przekazanie archiwów  sekretarza króla polskiego  do Biblioteki Publicznej.

Zbiór 542. Aleksy Olenin (1763-1843), аrcheolog, historyk, dyrektor Imperatorskiej Biblioteki Publicznej (1811-1843), prezes Akademii Sztuk

Pięknych (1817-1843), kolekcjoner

1055 sygnatur;  1751-1898

            Wśród materiałów innych osób: A.Turgieniew: Informacja na temat stanu duchowieństwa rzymskokatolickiego.

Zbiór 569. Fiodor Pieriewier’ziew (- 1861), dyrektor Departamentu

d/s Podatków (od 1856 r.) – 1005 sygnatur;  1816-1860

            Listy metropolity kościołów rzymskokatolickich W. Żylińskiego do F.Pieriewier’ziewa. 1858-1859  Wilno.

Zbiór 573. Zbiory Sankt Petersburskiej Akademii Duchownej.

1487 sygnatur;  X-XX w.

Trzy kazania opata XIX w. Kopie aktu Unii Florentyńskiej 1439 r.  Zbiory o różnej treści XVIII w.w jęz. łacińskim i polskim z bibliotek kolegium zakonu pijarów.  

Zbiór 588. Michał Pogodin (1800-1875), historyk, archeolog,

członek akademii, kolekcjoner – 429 sygnatur;  1517-1852

             W kolekcji autografów: list J.Zamojskiego do arcybiskupa lemberskiego Mikołaja. 1586 г.

Zbiór 588. Оp.IV. Adam Czarnocki (pseudonim:Zorian Dołęga-Chodakowski; 1784-1825), slawista – 112 sygnatur;  1809-1825

List konsystorza wileńskiego do J.Czarnockiego.

Zbiór 593. Mikołaj Pokrowski (1848-1917),profesor Sankt Petersburskiej Akademii Duchownej (katedra archeologii kościelnej), dyrektor

Sankt Petersburskiego Instytutu Archeologicznego

686 sygnatur;  1870-1915

            Prace: „Materiały do ikonografii Zbawiciela. Średniowieczne krucyfiksy   na Zachodzie”. Materiały do prac.

            Listy: studenta rzymskokatolickiej Akademii Duchownej St.Bortkiewicza, N.Branderburga o istnieniu katolickiej świątyni św. Piotra w Ładodze, diakona kościoła przy ambasadzie w Rzymie Chr.Fliorowa o wydarzeniach w Rzymie i inne.

Zbiór 603. Sergiusz Połtoracki (1803-1884), bibliograf, kolekcjoner.

425 sygnatur; 1775-1917

                                   .

            List opata Nuikola, dyrektora   Muzeum  Richelieu  w Odessie do D.Połtorackiego. 1818 г.

Zbiór 608. Iwan Pomiałowski (1845-1906), filolog, archeolog, profesor, członek-korespondent AN, od 1887 r. – dziekan wydziału historyczno-filologicznego Uniwersytetu Sankt Petersburskiego, kolekcjoner.

5890 sygnatur;  сер. XV в.-1902 г.

             Listy: profesora Akademii rzymskokatolickiej L.Millera, St.Ptaszyckiego i innych.

W kolekcji: list księdza W.Kotabe do M.Rajewskiego o pragnieniu przejścia na prawosławie katolickiego teologa, profesora historii Kościoła I.Mohlera (Mohler Johann Adam) i inne. 

Zbiór 609. Wasyli Popow (17845-1822), sekretarz cesarzowej Katarzyny II,

prezes Departamentu Rady Państwa ds. Duchownych i Cywilnych.

513 sygnatur; 1769-1847

            W materiałach dotyczących działalności służbowej: listy i doniesienia pełnomocnika rosyjskiego w Watykanie hrabiego W.Casini.

            W materiałach innych osób: list austriackiego nuncjusza w Konstantynopolu  Herberta do hrabiego Koblenca (1783).

Zbiór 629. Wasyli Ratcz (1816-1870), wojskowy historyk, generał-major.

399 sygnatur;  1789-1888

            Wśród materiałów do prac różne dokumenty w oryginale i kopie: wyciągi z księgi pamiątkowej klasztoru żyrowieckiego 1763 г.; akta sprawy połockiego konsystorza duchownego dotyczącej przechodzenia  parafian kościoła goroplańskiego z katolicyzmu na prawosławie i odwrotnie: akta sprawy litewskiego konsystorza duchownego  dotyczącej likwidacji klasztorów rzymskokatolickich o niewystarczającej liczbie zakonników; list N.Dołgorukowa  do bpa Józefa o przekształceniu kościoła wileńskiego w prawosławną cerkiew; wyjaśnienie księdza w sprawie przeniesienia wiernych z listy katolików na listę prawosławnych; apele do katolickich kapłanów  o podtrzymanie powstania;  zobowiązania wstępujących do stowarzyszeń kościelnych; akt  wydania wyroku grodzieńskiemu dziekanowi ks. J.Majewskiemu i inne.           Materiały dotyczące religii: informacja  na temat liczby kościołów rzymskokatolickich wybudowynych w ciągu minionych 20 lat  (1840-1860); wykazy uczelni katolickich; informacje o stanie liczebnym oficerów i urzędników wyznania katolickiego w  1868 r.; o kasacji różanostockiego klasztoru katolickiego; okólnik o prześladowaniu (aż do zwolnienia) oficerów-katolików; decyzja w sprawie podania sądowego o ziemi zakonu karmelitanek i inne.

Listy: prezbitera wileńskiego kościoła katedralnego W.Gomolickiego o histori powstania kościoła św.Teresy; K.Kaufmana  z prośbą o wzięcie udziału w Komisji Rewizyjnej ds. Duchowieństwa Katolickiego, i inne.

Zbiór 665.  Aleksander Sawielew (1816-1907 ), inżynier,

generał-podporucznik, archeolog, lingwista, etnogrf.

333 sygnatur;  1834-1907

            Listy biskupa, rektora rzymskokatolickiej Akademii A. Bieresniewicza do A. Saweljewa.

Zbiór 666. Aleksander Sadow (1850-1930), filolog, profesor SPAD;

córki – Elżbieta i Maria, pracownicy PBN.

231 sygnatur;  1872-1970

Monografia „Język łaciński w zabytkach piśmiennictwa piśmiennictwa od czasów starożytnych. Materiały do prac.

Zbiór 674. Zbiór Fortunato Santini (1778-1862), włoski opat,

kompozytor, kolekcjoner  utworów muzycznych.

172 sygnatur;  koniec XV-połowa XIX w.

            Kolekcja kopii utworów muzycznych włoskich kompozytorów, wykonanych  na pocz. lat 50-tych XIX w. dla W.Stasowa: Magnificati, Messae, Psalmi Davidis oraz utwory innych kompozytorów,  w tym Antoniego Lotti, Giovanii  Pierluidi da Palestrina i innych;  autografy i kopie dzieł opata F.Santini  z dedykacją dla W.Stasowa.

Zbiór 690. Konstanty Serbinowicz (1795-1874), historyk, dyrektor kancelarii ober-prokuratora Synodu, redaktor «Magazynu Ministerstwa Oświaty Narodowej».

16 sygnatur; 1834-1856

Rękopisy ober-prokuratora Synodu Mikołaja Protasowa o pojednaniu unitów, o kapłanach parafii katolickich.

Zbiór 708. Mikołaj Sobko (1851-1906), historyk  sztuki, bibliograf.

1356 sygnatur; 1767-1906

            Wśród materiałów do prac: „Słownik malarzy, rzeźbiarzy, artystów, architektów rosyjskich… od starożytności do naszych czasów”, zawierający dane biograficzne o architektach, artystach i innych osobach, które brały udział w budowie kościołów katolickich na terenie Rosji.

Zbiór 731. Michał Spierański (1772-1839), działacz państwowy.

2341 sygnatur; 1788-1848

W materiałach służbowych: notatka  o istocie sporu między protestantami i katolikami, o podziale kościoła i o sektach.

            List metropolity kościołów rzymskokatolickich St.Siestrzencewicza-Bohusza.

Zbiór 738. Włodzimierz  Stasow (1824-1906), historyk  sztuki, kierownik

działu sztuki i technologii Imperatorskiej Biblioteki Publicznej.

383 sygnatur;  1490, 1557, 1774-1910 r.

                                   .

            Fragmenty utworów włoskich i niemieckich kompozytorów (Patrz: Zbiór 674. Zbiory opata Santini Fortunato).

Zbiór 741. Piotr Stołpiański (1872-1938), historyk, krajoznawca.

1247 sygnatur;  1728-1938

Rysunek techniczny fragmentu Prospektu Newskiego przy kościele katolickim  z zaznaczeniem właścicieli domów.

Zbiór 755.  Aleksander Suworow (1730?-1800), hrabia, książę włoski,

dowódca wojsk, generał – 29 sygnatur; 1756-1852,1949

Rastopczyn F. List do A.Suworowa z 30 kwietnia 1799 r. (Pawłowsk) – pismo przewodnie do dwóch listów Pawła I (w tym jeden na adres papieża Piusa VI)

Zbiór 762. Dymitr Tatiszczew (1769-1845), dyplomata, kolekcjoner

164 sygnatur;  1772-1824

            Pismo przewodnie do D.Tatiszczewa oraz drukowane brewe papieża  Klemensa XIV na odznaczenie orderem Złotego Runa, potwierdzone przez hrabiego  Castaneda de los Lamos  w języku hiszpańskim. Madryt. Wyciąg z doniesień rosyjskich przedstawicieli w Rzymie ds. Kościoła katolickiego w Rosji.

Zbiór 779. Aleksy Tołstoj  (1817-1875), pisarz.

15 sygnatur;  1852-1897

            Materiały związane z pobytem w Watykanie: zaproszenie, zdjęcia, obrazy i inne.

Zbiór 781. Iwan Tołstoj (1858-1916), аrcheolog i numizmatyk

Minister Oświaty Narodowej (1905-1906) – 1715 sygnatur;  1827-1915.

            Wśród materiałów służbowych: magazyny Rady Państwa o zniesieniu niektórych  artykułów statutu Wydziału   ds. Wyznań Obcych; o kasacie rzymskokatolickich klasztorów Królestwa Polskiego; o innych sprawach związanych z klasztorami katolickimi: o procesjach Kościoła rzymskokatolickiego: o porządku przemieszczania się kapłanów, rektorów i innych katolickich osób duchownych.

            Walenty, arcybiskup warszawski: o niezbędnej obecności  przedstawiciela  Kościoła rzymskokatolickiego po zmianie w Radzie Państwa. Ptaszycki Stanisław, profesor Katolickiej Akademii Duchownej. List z dn. 7 marca 1915 r.

Zbiór 784.  Fiodor Tołstoj (1758-1849), senator, kolekcjoner

78 sygnatur;  1624-1950

            Protest urzędnika Ministerstwa Oświaty Narodowej W.Kiszki-Żyryńskiego w sprawie majątku metropolity Kiszki w odpowiedzi na orzeczenie Sądu Głównego gub. grodzieńskiej (1829 г.) 

Zbiór 790. Iwan Troicki (1834-1901), historyk kościoła,

profesor Sankt Petersburskiej Akademii Nauk.

24 mapy; 1805, 1854-1904

            Wykłady z historii Kościoła zachodniego; opinie o pracach P. Żukowicza „Kardynał Hozjusz i Kościół polski w jego czasach” i J.Trusmana „Wprowadzenie chrześcijaństwa na Inflantach”

Zbiór 796. Ilja Tiumieniew  (1855-1927), pisarz, liberał, malarz,

kolekcjoner –  1145 sygnatur; 1734-1959 .

            Rysunki wykonane podczas wycieczek „po Rusi”: „Katolicki klasztor żeński w Wilnie 1893 r.”  Akwarela.

Zbiór 833. Wasyli Cee (1821-1906), publicysta, prezes Petersburskiego

Komitetu ds. Cenzury (1862-1863) – 518 sygnatur;  1808-1910

            Przecławski Józef. Notatki do artykułu Samarina „Stosunek Kościoła katolickiego do nas”.

Zbiór 845.  Piotr Szaskolski (Berngardowicz) (1882-1918),

historyk, docent Uniwersytetu Piotrogradzkiego.

14 sygnatur;  1910-е-1916

            Wykłady z historii średniowiecza i papiestwa (lata 10-te XX w.): „Katakumby chrześcijańskie w okolicach Rzymu i badania nad nimi”  ”Historia papiestwa”. “Historia Kościoła katolickiego” Konspekty i wiadomości bibliograficzne: „Historia papiestwa i Kościoła katolickiego”. Rozpatrywanie dwóch redakcji: “Liber Diarnus”,  konspekt “Liber pontificalis” (1886). Źródłopis o Sylwestrze I.

Zbiór 847. Mikołaj Szachowski (1856-1906), książę, naczelnik Zarządu Głównego Zarządu ds. Prasy; Gilarow-PŁatonow, Nikita Pietrowicz (1824-1887), publicysta.

1039 sygnatur; 1848-1906

O napisaniu księgi w sprawie wykazania niezgodności między kościołem Powszechnym a katolikami, 1848-1854.  Listy (16) Skondrakowa do Fiodora Gilarowa o „buncie” chłopów w związku z zamknięciem kościoła i przekazaniem ziemi prawosławnej cerkwi (1882-1886)

Zbiór 850. Szewyriew Stefan (1806-1864), pisarz, historyk literatury,

profesor Uniwersytetu Moskiewskiego 829 sygnatur;  1767-1864

Szewyriew Stefan. Opis Rzymu i świątyni św.Piotra (1831 г.) Portret papieża Piusa IX na kartce listu filologa-klasyka P.Leotiewa do S. Szewyriona (1847 r.) i inne.

Zbiór 859. Mikołaj Szilder (1842-1902), historyk; generał-podporucznik,

dowódca Nikołajewskiej Akademii Inżyneryjnej (1886-1899), dyrektor Imperatorskiej Biblioteki Publicznej (1899-1902)

67 картонов; XVIII-XIX w.

            Wśród materiałów do prac: o liście metropolity rzymskokatolickiego St.Siestrzencewicza-Bogusza dotyczącym nadania kolejnego stopnia radcy nadwornemu Siestrzencewiczowi, o relacji metropolity Siestrzencewicza o skierowaniu na służbę Siestrzencewicza i Rziszewskiego oraz o wynagrodzeniu Szerpińskiego, o przepuszczeniu do Rosji książek do nabożeństwa katolickiego, listy Aleksandra I do papieża Piusa VII, materiały dotyczące historii jezuitów i inne.

Zbiór 871. Jakub Stelin fon Strocksburg (1709-1785),

członek akademii, kolekcjoner – 1036 sygnatur; 1673-1814

            Korespondencja J.Sztelina z arcybiskupem  połockim J.Smogorzewskim w latach  1772-1773 

            W zbiorze autografów: kopia przemówienia papieża Piusa VI w Pałacu Imperatorskim w Wiedniu (9 kwietnia 1782 r.)

Zbiór 874. Sergiusz Szubiński ‘(1834-1913), historyk, redaktor czasopisma

„Rosja Stara i Nowa”, „Wiadomości historyczne”

508 sygnatur;  XVIII в.-1915 г.

            W zbiorze: list kardynała Leonarda Antonelli do Grzegorza Potomkina (w jęz. włoskim  z  dn. 12 marca 1791 r., kopia).

Zbiór 885. Zbiór Ermitażowy, część rosyjska.

816 sygnatur;  XI-XIX w.

            Filip de Pedemonti, opat, kanonik kościoła arcybiskupiego w Corfu. List do Wielkiego księcia Aleksandra Pawłowicza z okazji darowania własnego utworu muzycznego (18 sierpnia 1798 r., w jęz. francuskim. Patrz: I t. .F.XII.77. Pedemonti Jean Philippe. Miserere. Partytura).

Zbiór 905. Nowy zbiór rękopisów ksiąg.

Оp.I. 579  sygnatur;  XV-XX w.

            W zbiorze historyczno-literackim: notatki do rękopisu pod tytułem: „Historia Kościoła chrześcijańskiego dla młodzieży wyższych uczelni świeckich” (Wilno, 1841 r.)

            Opis ksiąg drukowanych z bibliotek zakonu bazylianów i jezuitów w składzie katalogu  biblioteki gubernialnego gimnazjum witebskiego

Zbiór 1000. Zbiór różnych nabytków.

Оp. I-VIII. 4699 sygnatur:

            Departament Rzymskokatolickich Spraw Prawnych przy Państwowym Kolegium Sprawiedliwości d/s Liflandzkich, Estlandzkich i Finlandzkich. Dokumenty wchodzące (dyrektywy, rozporządzenia, pisma  i in.), adresowane do kierownika departamentu – biskupa mohylewskiego i metropolity wszystkich kościołów katolickich w Rosji – Stanisława Siestrzencewicza, dotyczące zarządzania departamentem i podlegającymi mu katolikami (Oryginały, kopie i   „otpuski” odpowiedzi. Drukowane i pisane ręcznie, w jęz. ros., pol., fr., łac.  1796-1800).

Archikatedralna Kapituła Mohylewska. “Acta Archi-Katedralney Mohilewskiey Kapituly” (Cz. 1-2. 1836-1921 oprawa 2 tomu. Oryginały i kopie. W jęz. polskim, łacińskim i rosyjskim). Sprawy własności ziemi i dotacja środków ze Skarbu Państwa na utrzymanie Kościoła rzymskokatolickiego. Wybór członków Kapituły.

            Kancelaria abpa mohylewskiego, metropolity wszystkich rzymskokatolickich kościołów w Imperium Rosyjskim. O samowolnym otwarciu kościoła we wsi Gorodiszcze  (pow. Piński, gub. mińska), zamkniętego w 1865 r. 1905-1916.   Oryginały i kopie, rękopis i maszynopis. W jęz. rosyjskim i polskim.           Katolicka szkoła dla sierot w Petersburgu. Księga rejestracji sum pieniężnych otrzymanych przez szkołę na utrzymanie wychowanek 1841-1843. (W jęz. francuskim. Tłumaczenie). 

.            Mohylewski Konsystorz Rzymskokatolicki. Polecenia dla dziekana mohylewskiego Mackiewicza odnośnie spraw administracyjnych, finansowych i innych, szczególnie dotyczące prawidłowego prowadzenia ksiąg metrykalnych; o zakazie samowolnego otwierania kościołów innych wyznań i inne (1828-1843. W jęz. polskim i rosyjskim. Rękopisy i druk. Kopie.  W oprawie).

            Chodorowski klasztor kapucynów.  Opis ksiąg klasztoru Skwirskiego Kijowskiego powiatu (6 czerwiec 1888 r.).

            Cybulski Stefan. Sprawozdanie o delegacji zagranicznej latem 1910 r. kierownika gimnazjum przy rzymskokatolickim kościele św. Katarzyny w St.Petersburgu i nauczyciela 3-go gimnazjum S. Cybulskiego (1910 r.)           

Polacy wyznania prawosławnego. Podanie do króla Polskiego z prośbą, by nie prześladowano ich za wyrzeczenie się wyznania rzymskokatolickiego (W jęz. łacińskim i rosyjskim, XVIII w.).

            Wniosek ekspertyzy naukowej o zwróceniu Państwu Polskiemu ksiąg i rękopisów z biblioteki Katolickiej Akademii Duchownej.    

Zbiór 1014. Mikołaj Sokołow (1884-1962), historyk literatury, pracownik

Muzeum Religii i Ateizmu Akademii Nauk ZSSR

138 sygnatur;  1850-1960

            Wśród materiałów służbowych: plan ekspozycyjny działu Historii papiestwa i inkwizycji Muzeum Historii Religii i Ateizmu (1950 r.)

Zbiór 1020. Cutałowski Piotr  (1835-1903),  porucznik lejbgwardii Pułku Litewskiego, referent Warszawskiej Wojskowej Komisji śledczej (1863 – ), w przyszłości – naczelnik zarządu żandarmerii Odesy

20 sygnatur;  1830-1880 .

            Wśród materiałów służbowych oryginalne dokumenty i kopie: o pertraktacjach Rządu Carskiego z Watykanem w sprawie Polski; W zbiorze zeznań  uczestników powstania polskiego – notatka Zdzisława Janczewskiego, krytykująca  działalność kapłanów katolickich, określoną przez niego jako działalność  agentów Stolicy Apostolskiej. Prośba generalnego wikariusza Szczegelskiego o ulżenie jego doli po aresztowaniu abpa Felińskiego; list polskiego duchowieństwa katolickiego do prezesa Komisji ds. Oświaty Narodowej i Wyznania Adama Wielopolskiego (4 kwietnia 1861 r. w jęz. polskim); o udziale duchowieństwa katolickiego w buncie. Raporty w sprawach księdza Franciszka Kamińskiego, ks. Wilhelma Pasiutzeа (1865 г.); tajna gotowość wojsk warszawskiego garnizonu, by nie dopuścić do  zamieszek podczas procesji Bożego Ciała (1863) i in.

Zbiór 1037. Aleksander Nikolski  (1884-1953), аrchitekt, członek akademii

1304 sygnatur;  1906-1953

            Wymiary i szkice średniowiecznego budownictwa we Włoszech Północnych: Bazyliki św. Wita, Apolinarego Nowego w Rawenie, katedry św .Marka, św. Foska, bazyliki św. Assunty w Wenecji, bazyliki św. Ambrożego w Mediolanie, katedry w Bresci. Materiały dotyczące wycieczki do Włoch w latach 1913-1914. Notatki, wiadomości o bazylikach, kościołach i in. zabytkach; zdjęcia.

Zbiór 1137. Luba Rozumowska  (1897-1969), historyk-slawista,

starszy pracownik Instytutu Slawistyki Akademii Nauk ZSRR.

122 sygnatur; 1927-1973

            Prace: „Dokumenty o joanitach w Polsce (XII-XIII w.).”Мoskwa 1967

Wstęp do tłumaczenia i tłumaczenie „Dzieje arcybiskupów hamburskich” Adama Bremieńskiego”. Materiały do pracy nad joanitami.

            Kopie posłań papieży Innocentego III oraz Celestyna II do bpa poznańskiego Pawła (1218 r.)  i  inne.

Zbiór 1165. Wasyli Cwietkow  (1900-1975), pracownik Zarządu

Politycznego Leningradzkiego Okręgu Wojskowego, kolekcjoner.

655 sygnatur;  1645-1970

Pozwolenie  dla abpa Antoniego Fijałkowskiego na posiadanie i czytanie książek „zakazanych” z wyjątkiem książek antyreligijnych oraz na posiadanie 30 tys. „monet świętych” (27.12.1837 r.).

Świadectwo chrztu E.Pauro wydane przez kościół św. Stanisława w Sankt Petersburgu   w dniu  27.10.1853 r., z podpisem ks. Mikołaja Górskiego.

Zbiór 1179. Aleksander Aleksandrow (1861-1918),  filolog, profesor, dziekan, (1903-1920) wydziału historyczno-filologicznego Uniwersytetu Kazańskiego, jako bp Anastazy – rektor Kazańskiej (1912-1913) oraz Sankt Petersburskiej Prawosławnej Akademii Duchownej (1913-1918)

265 sygnatur;  koniec XVII w.- 1916

Listy duchowieństwa katolickiego na Litwie: L.Giry, St.Dagilisa, I.Strimawiczusa, K.Januszewicza, P.Bachanowskiego, J.Bury.

Tekst nabożeństwa kościelnego w języku litewskim u XIX.w                          

Zbiór 1335. Michał Uspieński  (1867-1942), аrcheolog, pedagog,

inspektor państwowych szkół pow. bałskiego  gub. kurlandzkiej . (1900)

82 sygnatur; 1882-1942

Wśród  materiałów do prac: część rękopisu osoby nieznanej „Sztuka malowania ikon w Polsce w XVI w. i zmaganie się w niej kierunku prawosławnego i katolickiego”.