KS. KRZYSZTOF POŻARSKI I JEGO POLSKIE UPAMIĘTNIENIA NA WSCHODZIE
W czasie prawie 30. lat duszpasterskiej pracy ks. Krzysztofa Pożarskiego za Wschodnią granicą Polski starał się on zawsze upamiętnić miejsca związane z historią Kościoła katolickiego, a także z martyrologią polskiego narodu.
Cała historia upamiętnienia polskich miejsc rozpoczęła się w 1990 roku w parafii Przenajśw. Trójcy w Duniłowiczach na Białorusi (Witebski Obwód), gdzie istniał zniszczony cmentarz żołnierzy polskich z 1920 roku. Pomnik na tym wojennym cmentarzu został całkowicie zniszczony w 1945 roku. Jedną z części tego pomnika udało ks. Pożarskiemu odnaleźć w 1990 r. i przewieźć go z powrotem na dawne miejsce. Została także dokonana renowacja tegoż cmentarza, wydobyto zakopane krzyże i postawiono ich na żołnierskich mogiłach. W dniu 1 listopada 1991 roku, w uroczystość Wszystkich Świętych w centrum cmentarza został postawiony kilkumetrowy dębowy krzyż. We wrześniu 1992 r., postawiono 20 nowych betonowych krzyży na podobieństwo tych, jakie w swoim czasie umieszczono na żołnierskich mogiłach.
W dniu 20 czerwca 1992 roku z inicjatywy ks. Pożarskiego został przy kościele w Duniłowiczach poświęcony nagrobny kamienny pomnik ks. Eugeniusza Łateckiego, proboszcza z sąsiedniej parafii zamęczonego przez sowieckich partyzantów w dniu 20 czerwca 1943 roku.
Gdy w listopadzie 1992 roku ks. Pożarski żegnał się z proboszczowaniem parafii w Duniłowiczach i w Łuczaju (kościół św. Tadeusza, apostoła) wykonał dwie kamienne tablice w języku polskim, które następnie zostały umieszczone na ścianach dwóch świątyń, a dotyczące ich renowacji. Tablice te świadczą do dzisiaj o polskości tych miejsc.
Duniłowicze
Łuczaj
W latach 1993-1996 ks. Pożarski pracował w Rosji w parafiach w Pskowie i w Wielkim Nowgorodzie W sierpniu 1993 roku został zaproszony przez organizatorów (mjr Roman Bar) do komitetu honorowego związanego z otwarciem polskiego cmentarza żołnierzy Armii Krajowej w Jogle, a także w Ustie, k. Borowicz (Nowogrodzki Obwód). Ich organizatorami było Stowarzyszenie Środowisko Borowiczan – Sybiraków. Były to uroczystości związane z pamięcią o ponad 600. żołnierzach Armii Krajowej więzionych w latach 1944-1947, zmarłych w łagrach NKWD-MWD nr 270, pochowanych na tym cmentarzu i w innych miejscach w rejonie Borowicz. Ks. Pożarski uczestniczył więc w otwarciu memoriału, jego poświęceniu, a także w modlitwie w dniach 4 i 5 sierpnia 1993 roku na cmentarzu w Jogle (ustanowiono drewniany krzyż i kamień pamięci „Żołnierzom Armii Krajowej. Koledzy i rodziny. Jogła. VIII.1993), a także poświęceniu tymczasowego drewnianego krzyża na cmentarzu w Ustie.
W listopadzie 1995 roku ks. Pożarski dokonał poświęcenia dwóch memorialnych krzyży na dwóch cmentarzach w Kotłasie (Archangielski Obwód), gdzie należał do honorowego komitetu upamiętniającego te miejsca. Pierwszy krzyż został poświęcony na cmentarzu miejskim Makaricha z memorialną tablicą „1930 1939 1956 Zamęczonym Polakom, Rosjanom i wszystkim zmarłym zamęczonym w kotłaskich łagrach, matkom, ojcom, siostrom, braciom, córkom, synom… Wieczny odpoczynek. Wieczna pamięć. Rodacy z Polski. Warszawa 1995 r.”. Drugi krzyż polski został poświęcony na cmentarzu miejskim Zaowrażje z taką samą tablicą.
W połowie października 1997 roku inicjatywy generalnego konsula Jerzego Skotarka ks. Pożarski udał się na uroczysko w Sandormochie (Republika Karelii, Miedwieżjegorski Rejon), aby zorientować się w sprawie polskiego upamiętnienia Polaków – więźniów obozu na Wyspach Sołowieckich), katolickich duchownych i osób świeckich – rozstrzelanych i tam pochowanych w bezimiennych mogiłach jesienią 1937 r. Czasu do uroczystego otwarcia cmentarza przez administracją Karelii było bardzo mało, zaledwie dwa tygodnie. Dzięki jednak inicjatywie księdza niemal od razu został w Pietrozawodzku zrobiony projekt drewnianego krzyża, a za tydzień stał już on na cmentarzu. W dniu 20 października 1997 roku katolicki krzyż memorialny Polaków pochowanych na Cmentarzu-Pomniku Sandarmoch, został uroczyście poświęcony. Przed tą uroczystością ks. Pożarski przywiózł samochodem z Sankt Petersburga kamienną tablicę z napisem, której był autorem „W 60. rocznicę Sołowieckim Więźniom – Polakom i kapłanom, którzy znaleźli wieczny odpoczynek na tej ziemi. 27.10.1997. Rodacy”.
W dniu 30 października 1993 roku na Memorialnym Cmentarzu w Lewaszowo (k. Sankt Petersburga) został poświęcony polski memoriał Polakom rozstrzelanym w latach 1937-1938 w czasie stalinowskich represji. Była to inicjatywa generalnego konsula Zdzisława Nowickiego. W 1998 roku dodano obelisk napisem „Pamięci Polaków – ofiar masowych represji rozstrzelanych w latach 1937-1938. Rodacy”. Dodano także kamień z orłem w koronie, którego w czasie dyskusji nad projektem ks. Pożarski uratował, gdyż pojawiły się głosy, że nie każdy sowiecki Polak może się z tym symbolem utożsamiać. Od 1 listopada 1997 roku ks. Pożarski każdego roku prowadzi dla Polonii Procesję Dnia Zadusznego na Memorialnym Cmentarzu w Lewaszowie.
Latem 1998 roku z inicjatywy proboszcza ks. Pożarskiego pojawiła się na ścianach kościoła św. Stanisława w języku rosyjskim tablica wdzięczności za rekonsekrację świątyni «Wdzięczni Bogu i Matce Bożej Fatimskiej za to, że pozostały już w przeszłości straszne lata prześladowań wierzących, za cud «zmartwychwstania» tej świątyni po długich latach jej udręczenia (1935-96), za jej rekonsekrację przez Prymasa Polski kard. Józefa Glempa i arcybiskupa Tadeusza Kondrusiewicza – wznieśliśmy ten kamień dla potomnych, aby pamiętali to, bronili jej i byli wierni Bogu do ostatniej kropli krwi».Prob. ks. K. Pożarski i wdzięczni Parafianie S.Petersburg, 14.06.1998 r.
W dniu 24 grudnia 1998 roku w kościele św. Stanisława z inicjatywy ks. Pożarskiego, w 200. rocznicę urodzin została poświęcona w języku polskim tablica pamiątkowa Adamowi Mickiewiczowi, który bywał w tym kościele w czasie swojego pobytu w Sankt Petersburgu. «Panno Święta co Jasnej bronisz Częstochowy i w Ostrej świecisz bramie…(„Pan Tadeusz”)Adamowi Mickiewiczowi wielkiemu wieszczowi narodowemu 200. Rocznicę urodzin. Wdzięczni Rodacy»
Latem 1998 roku ks. Pożarski wraz z abp. Tadeuszem Kondrusiewiczem wziął udział w uroczystości poświęcenia tablicy pamiątkowej ku czci Polaków więźniów twierdzy w Szlisselburgu (Leningradzki Obwód). Była odsłonięta tablica „Przed tronem Wszechmogącego prosić będę nie kary, nie zemsty tylko poprawy dla winnych, pocieszenia i ulgi dla cierpiących i zgody i pokoju i błogosławieństwa dla obydwóch narodów. Walerian Łukasiński Polakom, więźniom Szlisselburga, bojownikom narodowej sprawy, działaczom skazanym przez carat na katorgę, prześladowanym, zmarłym, pochowanym w bezimiennych mogiłach. Rodacy”
Osobę biskupa Antoniego Maleckiego w Sankt Petersburgu ks. Pożarski uhonorował trzema pamiątkowymi tablicami. W dniu 16 stycznia 2000 roku w kościele św. Stanisława została odsłonięta jego pierwsza tablica (w języku rosyjskim) „1861-1935 Biskupowi Antoniemu Maleckiemu wielkiemu obrońcy i wychowawcy dzieci i młodzieży męczennikowi carskiego i sowieckiego reżymów w 65. Rocznicę śmierci od wdzięcznych potomków 17.01.2000″ (tlum.)
Druga tablica została poświęcona w dniu 10 grudnia 2006 roku na dawnym Domu Kierbedzia (ul. Kiryłowskaja 19) na dwóch językach. „W tym domu w latach 1913-1918 żył i pracował założyciel przytułku dla chłopców ksiądz Antoni Malecki”. Jest to jedyna tablica na murach Sankt Petersburga w języku polskim
Trzecia zaś tablica została poświęcona w dniu 15 grudnia 2017 roku w Petersburgu na ul. Nowogrodzkiej 12 była przez arcybiskupa metropolitę Pawła Pezzi. Była ona odsłonięta na jednym z budynków, gdzie w czasach carskich funkcjonował jeden z warsztatów Sługi Bożego. Wraz z nią była także otwarta wystawa z 11 bannerów ukazująca w archiwalnej fotografii Zakłady.
W dniu 2 września 2000 roku ks. Pożarski uczestniczył we Mszy św. i poświęceniu polskiego cmentarza Wojennego w Miednoje, gdzie zostało pochowanych ponad 6 tys. zamordowanych polskich jeńców wojennych więzionych w Ostaszkowie, zgładzonych w 1940 roku przez NKWD w Miednoje.
Jesienią 2003 roku na miejscu pochówku abp. Stanisława Bohusza-Siestrzeńcewicza w kościele św. Stanisława, po zrobieniu nowej podłogi pojawiła się także nowa tablica „Hic reuqiet spe resurrectionis archiepiscopus mohileviensis Stanislaus Siestrzencewicz-Bohusz (1731-1826). Fundator huius ecclesiae Hic claudutir urna Stanislaus Siestrzencewicz-Bohusz…”, której ks. Pożarski jest autorem. ( Tutaj spoczywa, oczekując na zmartwychwstanie, arcybiskup mohylewski Stanisław Siestrzeńcewicz-Bohusz (1731-1826). Fundator tego kościoła” (tłum.)
W dniu 9 maja 2005 roku, po śmierci papieża Jana Pawła II w kościele św. Stanisława z inicjatywy ks. Pożarskiego została wmurowana ę tablica pamiątkowa w cześć wielkiego Polaka „Totus Tuus Maria! Totus Tuus, Amen. Cały Twój Maryjo! Весь Твой, Мария! Johannes Paulus PP.II 16.X.1978-2.IV.2005 Karol Wojtyła Wielkiemu Papieżowi Wdzięczni Rodacy 7.04.2005”
W dniu 30 października 2008 roku, w obchodzonym w Rosji Dniu Pamięci Ofiar Represji Politycznych ks. Pożarski dokonał poświęcenia krzyża i odnowionego cmentarza polskich zesłańców Kriesty w wiosce Sosnowaja w rejonie Wierchniej Tojmy (Archangielski Obwód). Na tablicy wykuto nazwiska 70. pochowanych na tym cmentarzu Polaków
W dniu 28 października 2010 roku na memorialnym Cmentarzu Ofiar Stalinowskich w Lewaszowie (k. Sankt Petersburga) z inicjatywy ks. Pożarskiego został poświęcony memoriał upamiętniający represjonowanych w ZSRR katolików, których w większość stanowili Polacy. W końcu października 2015 roku ks. Pożarski dodał do tego memoriału jeszcze dwie kamienne stele z 13 nazwiskami księży katolickich rozstrzelanych w Leningradzie.
W dniu 31 maja 2011 na prośbę proboszcza parafii Nawiedzenia NMP w Sank Petersburgu na byłym Rzymskokatolickim Cmentarzu Wyborskim ks. Pożarski ustanowił niemal bliźniaczy pomnik, jak w Lewaszowie poświęcony represjonowanych w ZSRR katolików z nazwiskami 15. represjonowanych katolickich kapłanów.
W dniu 15 listopada 2015 roku w kościele św. Stanisława została umieszczona tablica memorialna abp. Janowi Cieplakowi „1857 – 1926 ARCYBISKUPOWI JANOWI CIEPLAKOWI „Wtedy wydadzą was na udrękę i będą was zabijać…” Mt 24,9 15.11.2015 (tłum.). Jej inicjatorem i autorem tablicy był ks. Pożarski.
W dniu 7 listopada 2018 r. zostal poświęcony w kościele św. Stanisława w Petersburgu Memoriał pamięci 425 katolickich kapłanów, różnych obrządków i narodowości, zabitych w więzieniach, obozach i w zsyłkach w ZSRR (1918-1958)
https://krzysztofpozarski.com/memorial-pamieci-425-kaplanow-zameczonych-w-zsrr/
W dniu 8 grudnia 2018 r. w kościele św. Stanisława w czasie Mszy św. przed końcowym błogosławieństwem była także odsłonięta i poświęcona pamiątkowa tablica wdzięczności dobroczyńcom kościoła i parafii, którzy w latach 1997-2018 pomagali w ich odrodzeniu.
A oto pełna treść tablicy:
ЭТОТ ХРАМ БЫЛ ВОЗРОЖДЁН
БЛАГОДАРЯ ПОМОЩИ:
This church has been restored thanks to the help:
1996 – 2018
Правительства СПб – КГИОП СПб
Renovabis
Kirche in not / Ostpriesterhilfe
Zespołowi Pomocy Kościołowi na Wschodzie
Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska”
Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”
ROPWiM / IPN
St. Francis and Sergius Trust
Archdiocese of Detroit
Сardinal Joseph Adam Maida
Saint Ann`s, Hampton, USA
Father William J. Hewitt
Архиеп. Тадеуша Кондрусевича
Kard. Józefa Glempa, Prymasa Polski
Kazimierza Pożarskiego
William E & Inna Gould
П.А. Белковского
Л.Н. Шкворовой
Выражаем также нашу благодарность всем, чьи имена
здесь не названы, но кто участвовал в возрождении
храма и прихода молитвами, трудом и пожертвованиями.
ДА ВОЗДАСТ ВАМ ГОСПОДЬ! настоятель прихода – о. К. Пожарский
Zamiarem też ks. Pożarskiego było upamiętnienie w 2014 roku w Ołońcu (Republika Karelia), na miejscu urodzenia, rotmistrza Witolda Pileckiego odpowiednią tablicą, a także ustanowienie memorialnej tablicy byłym polskim legionistom w Wyborgu (Leningradzki Obwód), zamordowanym tam przez fińskich jegrów w 1918 roku. Jednak kryzys na Ukrainie póki co pomieszał tym planom.
W 2018 roku została na nowo zrobiona i umieszczona na poprzednie miejsce dziękczynna tablica w języku polskim za narodzenie dziecka w 1898 roku.
KrzysztofPozarski.com 